25. 3.
Izvor: Wikipedia
(Preusmjereno sa 25.3.)
Sadržaj/Садржај |
[uredi - уреди] 25. mart - 25. ožujka
25. ožujka (25.3.) je 84. dan godine po gregorijanskom kalendaru (85. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 281 dana.
[uredi - уреди] Događaji
- 1196. - Veliki župan Raške Stefan Nemanja predao vlast drugorođenom sinu Stefanu, koji je 1217. krunisan kao prvi srpski kralj, Prvovenčani. Najstariji sin Vukan kao veliki knez zadržao Zetu, Trebinje, Toplicu i Hvosno, a najmlađi sin Rastko se zamonašio pod imenom Sava, kasnije sveti Sava.
- 1655. - Christiaan Huygens otkrio Titan, najveći prirodni satelit Saturna
- 1807. - U Velikoj Britaniji i Irskoj zabranjena trgovina robljem
- 1821. - Grci na Peloponezu počeli ustanak protiv Turaka, koji je posle 12 godina završen priznavanjem nezavisnosti Grčke.
- 1844. - Proglašen Prvi srpski građanski zakonik, koji je odigrao značajnu ulogu u pravnom i društvenom životu Srbije.
- 1923. - Sletanjem aviona na liniji Pariz-Carigrad na aerodrom u Pančevu Jugoslavija postala deo tada malobrojne porodice država povezanih vazdušnim saobraćajem.
- 1924. - u Grčkoj sa prestola zbačen kralj Đorđe II, Grčka proglašena republikom.
- 1937. - Italija i Kraljevina Jugoslavija sklopile sporazum o međusobnoj miroljubivoj politici, "Uskršnji pakt".
- 1941. - Kraljevina Jugoslavija pristupila Trojnom paktu Nemačke, Italije i Japana. Protokol u Beču potpisali predsednik Vlade Dragiša Cvetković i ministar inostranih poslova Aleksandar Cincar Marković.
- 1957. - Zapadna Njemačka, Holandija, Luksemburg, Italija, Francuska i Belgija potpisali su Rimski ugovor kojim je osnovana Evropska ekonomska zajednica
- 1975. - U Rijadu ubijen kralj Fejsal. Ubica, kraljev bratanac, princ Fejsal Musaid, javno pogubljen u Rijadu u junu, a novi kralj Saudijske Arabije postao Fejsalov brat Halid Ibn Abdul Aziz.
- 1991. - Raspad SFRJ: Prema nikad potvrđenim informacijama, predsednici Srbije i Hrvatske Slobodan Milošević i Franjo Tuđman se na tajnom sastanku u Karađorđevu dogovorili o podeli Bosne i Hercegovine i rušenju reformske Vlade Jugoslavije, na čelu s predsdnikom Antom Markovićem.
- 1993. - Višemesečni pregovori o Bosni i Hercegovini u Njujorku završeni neuspehom. Mirovni plan kopredsednika Međunarodne konferencije o Jugoslaviji Sajrusa Vensa i lorda Dejvida Ovena potpisali bosanski Hrvati i Muslimani, a lider bosanskih Srba Radovan Karadžić to odbio, smatrajući predložene mape neprihvatljivim za Srbe.
- 1994. - Neonacisti bacili bombu na sinagogu u Libeku, što se smatra prvim takvim incidentom od kraja Drugog svetskog rata u Nemačkoj.
- 1999. -
- Vlada Jugoslavije prekinula diplomatske odnose sa SAD, Velikom Britanijom, Francuskom i Nemačkom zbog agresije NATO na Jugoslaviju. Posle prvih vazdušnih udara na području Prištine i još osam gradova u Srbiji, u centru Beograda demolirani su kulturni centri SAD, Nemačke, Francuske i Velike Britanije.
- U požaru koji je zahvatio oko 30 vozila u tunelu ispod Mon Blana poginulo najmanje 40 ljudi.
- 2002. - U snažnom zemljotresu u Afganistanu i severozapadnom Pakistanu život izgubilo oko 1.800 ljudi
- 2003. - Vlada Srbije odlučila da raspusti Jedinicu za specijalne operacije, čiji su pripadnici bili i osumnjičeni za ubistvo premijera Srbije Zorana Đinđića i druga ubistva.
[uredi - уреди] Rođenja
- 1347. - Sveta Katarina Sijenska, talijanska svetica († 1380.)
- 1611. - Evlija Čelebija, turski putopisac († 1682.)
- 1786. – Giovanni Battista Amici, talijanski astronom
- 1838. - Đuro Deželić, hrvatski književnik († 1907.)
- 1842. - Antonio Fogazzaro, talijanski književnik († 1911.)
- 1867. - Arturo Toscanini, talijanski dirigent († 1957.)
- 1874. - Ivša Lebović, hrvatski političar i odvjetnik († 1936.)
- 1875. - Branislav Petronijević, jedan od najistaknutijih srpskih i jugoslovenskih filozofa.
- 1881. – Béla Bartók, mađarski skladatelj
- 1895. - Đuro Tiljak, hrvatski slikar († 1965.)
- 1914. - Norman Borlaug, američki agronom, otac "Zelene revolucije" i dobitnik Nobelove nagrade za mir (u. 2009.)
- 1921. – Simone Signoret, francuska glumica
- 1925. – Pierre Boulez, francuski skladatelj i dirigent
- 1940. - Mina, talijanska pjevačka diva
- 1942. - Aretha Franklin, američka jazz-pjevačica
- 1942. – Richard O'Brien, britanski glumac i skladatelj
- 1947. - Elton John, engleski pjevač i kantautor
- 1953. - Vesna Pusić, hrvatska političarka
- 1965. - Sarah Jessica Parker, američka glumica ("Sex & the City")
- 1973. - Admir Adžem, bosanskohercegovački nogometaš
- 1976. - Vladimir Kličko, ukrajinski bokser
- 1978. - Nikša Skelin, hrvatski veslač
- 1986. - Edvin Čerimagić, bosanski producent hip-hop muzike
[uredi - уреди] Smrti
- 1625. - Giambattista Marino, italijanski književnik
- 1751 - Frederik Prvi, švedski kralj (* 1676.)
- 1801. - Novalis, njemački književnik (* 1772.)
- 1918. - Claude Debussy, francuski skladatelji (* 1862.)
- 1952. - Josip Binički, hrvatski pedagog i pisac (* 1861.)
- 1975. - kralj Fejsal, kralj Saudijske Arabije.
- 1991. - Milutin Mića Tatić, srpski pozorišni, filmski i TV glumac.
- 1995. - Krešimir Ćosić, hrvatski košarkaš, (* 1948.)
- 2006. - Danilo Lazović, srpski glumac (* 1951.)
