31 grudnia jest 365. (w latach przestępnych 366.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Jest to ostatni dzień roku.
- Imieniny obchodzą: Barbacjan, Donata, Katarzyna, Kolumba, Mariusz, Melania, Paulina, Saturnina, Sebastian, Sylwester, Sylwestra, Tworzysław i Zotyk.
- Międzynarodowe – Sylwester (ostatni dzień roku kalendarzowego)
- Wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2] obchodzą:
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 192 – Podczas noworocznej nocy został zamordowany cesarz Kommodus. Do spiskowców należeli jego pokojowy Eclectus i konkubina Marcja. Zabójstwo było końcem panowania dynastii Antoninów i początkiem wojny domowej w imperium rzymskim.
- 406 – Wandalowie, Swebowie i Alanowie przekroczyli Ren.
- 535 – Wódz bizantyjski Belizariusz wylądował na Sycylii i wkroczył do Syrakuz.
- 870 – Zwycięstwo wojsk anglosaskich nad duńskimi najeźdźcami w bitwie pod Englefield.
- 1229 – Rekonkwista: po trzymiesięcznym oblężeniu wojska Jakuba I Zdobywcy zdobyły bronioną przez muzułmanów stolicę Majorki Palma de Mallorca.
- 1494 – Wojna o Neapol: papież Aleksander VI wpuścił do Rzymu wojska króla Francji Karola VIII.
- 1578 – Król Henryk III Walezy ustanowił Order Świętego Ducha, najwyższe odznaczenie w królestwie Francji.
- 1600 – Królowa Elżbieta I Tudor powołała Kompanię Wschodnioindyjską.
- 1621 – W Mikulovie zawarto traktat pokojowy kończący antyhabsburskie powstanie Bethlena na Węgrzech i Morawach.
- 1660 – Późniejszy król Anglii i Szkocji Jakub II Stuart otrzymał od króla Ludwika XIV francuski tytuł księcia Normandii.
- 1695 – Król Anglii i Szkocji Wilhelm III Orański ogłosił wprowadzenie tzw. podatku okiennego.
- 1703 – Około 10 tys. osób zginęło w wyniku trzęsienia ziemi z epicentrum w okolicy Edo (dawna nazwa Tokio).
- 1726 – Papież Benedykt XIII kanonizował patrona młodzieży Stanisława Kostkę.
- 1768 – Wszedł w życie kodeks karny cesarzowej Austrii Marii Teresy Constitutio Criminalis Theresiana.
- 1775 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Quebekiem.
- 1857 – Ottawa została stolicą Kanady.
- 1879 – Thomas Alva Edison zaprezentował publicznie oświetlenie elektryczne.
- 1898 – Uruchomiono linię telefoniczną Moskwa-Petersburg.
- 1908 – Wilbur Wright ustanowił rekord długości lotu samolotem (124,7 km).
- 1909 – Otwarto Manhattan Bridge nad East River w Nowym Jorku.
- 1918 – Zakończyła się wojna armeńsko-gruzińska.
- 1919 – Powstały Kolumbijskie Siły Powietrzne (FAC).
- 1923 – Rozgłośnia BBC po raz pierwszy transmitowała bicie dzwonów Big Bena.
- 1925 – W Turynie otwarto Park Ruffini.
- 1929:
- 1930 – Papież Pius XI wydał encyklikę Casti Connubii, o małżeństwie chrześcijańskim.
- 1935 – Charles Darrow opatentował grę planszową Monopoly.
- 1938 – Dokonano oblotu Boeinga 307 Stratoliner, pierwszego samolotu pasażerskiego wyposażonego w kabinę ciśnieniową, umożliwiającą przeloty na dużej wysokości.
- 1939 – Odbył się pierwszy koncert noworoczny filharmoników wiedeńskich.
- 1942 – II wojna światowa: taktyczne zwycięstwo Brytyjczyków nad Niemcami w bitwie na Morzu Barentsa:
- 1946:
- 1948 – Zawarto zawieszenie broni w I wojnie indyjsko-pakistańskiej.
- 1955 – General Motors jako pierwsza amerykańska korporacja osiągnął jednoroczny zysk wynoszący ponad miliard dolarów.
- 1960 – Uruchomiono komunikację trolejbusową w Wołgogradzie.
- 1961:
- 1963 – Rozwiązano Federację Rodezji i Niasy.
- 1965 – Dowódca armii Republiki Środkowoafrykańskiej Jean-Bédel Bokassa obalił prezydenta Davida Dacko i następnego dnia zajął jego miejsce.
- 1968 – Dokonano oblotu naddźwiękowego samolotu pasażerskiego Tu-144.
- 1970 – W katastrofie samolotu Ił-18B w Leningradzie zginęły 93 osoby.
- 1973:
- 1974 – Nieudany wojskowy zamach stanu na Madagaskarze.
- 1979 – 48 zginęło, a około 50 zostało rannych w pożarze Opémiska Community Hall w Chapais w kanadyjskiej prowincji Quebec.
- 1981 – Prezydent Ghany Hilla Limann został obalony w wojskowym zamachu stanu przeprowadzonym przez porucznika Jerry'ego Rawlingsa, który rozpoczął 19-letnie dyktatorskie rządy.
- 1983:
- Generał Muhammadu Buhari dokonał wojskowego zamachu stanu i przejął władzę w Nigerii.
- Na dworcu kolejowym w Marsylii i na pokładzie pociągu TGV Marsylia-Paryż wybuchły bomby, zabijając 5 osób i raniąc kilkadziesiąt. Zamachy są przypisywane organizacji terrorystycznej Carlosa Szakala.
- 1984 – Stany Zjednoczone wystąpiły z UNESCO.
- 1986 – W pożarze Dupont Plaza Hotel w San Juan na Portoryko zginęło 97 osób, a 140 zostało rannych.
- 1987 – Robert Mugabe został prezydentem Zimbabwe.
- 1988 – Krzysztof Wielicki dokonał pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Lhotse w Himalajach.
- 1990 – Garri Kasparow obronił tytuł szachowego mistrza świata pokonując Anatolija Karpowa.
- 1991 – Formalnie przestał istnieć ZSRR.
- 1993 – Weszła w życie nowa konstytucja Peru.
- 1994 – I wojna czeczeńska: wojska rosyjskie rozpoczęły szturm Groznego.
- 1999:
- 2004:
- 2006:
- 2007 – W Bhutanie odbyły się pierwsze w historii wybory parlamentarne.
- 2008 – Chiny i Wietnam zakończyły demarkację wspólnej granicy.
- 2009:
- W elektrowni atomowej w Ignalinie wyłączono ostatni reaktor nr 2.
- W fińskim Espoo kosowski imigrant Ibrahim Shkupolli zamordował nożem swoją żonę i zastrzelił 4 osoby w pobliskim supermarkecie, po czym popełnił samobójstwo.
[edytuj] Urodzili się
- 1378 – Kalikst III, papież (zm. 1458)
- 1514 – Andreas Vesalius, flamandzki anatom (zm. 1564)
- 1572 – Go-Yōzei, cesarz Japonii (zm. 1617)
- 1617 – Bartolomé Esteban Murillo, hiszpański malarz (zm. 1682)
- 1668 – Hermann Boerhaave, holenderski lekarz (zm. 1738)
- 1682 – Kacper Niesiecki, polski duchowny katolicki, jezuita, teolog, genealog, heraldyk, pisarz (zm. 1744)
- 1694 – Jan Alcober, hiszpański dominikanin, misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1748)
- 1738 – Charles Cornwallis, hrabia, brytyjski generał, polityk, gubernator Indii (zm. 1805)
- 1751 – Jan Chrzciciel Lampi, polski malarz (zm. 1830)
- 1771 – Kajetan Koźmian, polski poeta, publicysta, pamiętnikarz, tłumacz (zm. 1856)
- 1831 – Wilhelm Kohn, polski lekarz żydowskiego pochodzenia (zm. 1882)
- 1838 – Jules Dalou, francuski rzeźbiarz (zm. 1902)
- 1855 – Giovanni Pascoli, włoski poeta (zm. 1912)
- 1856 – Wojciech Kossak, polski malarz (zm. 1942)
- 1858 – Vincas Kudirka, litewski poeta, kompozytor (zm. 1899)
- 1861 – Włodzimierz Tetmajer, polski malarz, pisarz (zm. 1923)
- 1863 – Alfredo Panzini, włoski pisarz (zm. 1939)
- 1864 – Robert Grant Aitken, amerykański astronom (zm. 1951)
- 1869 – Henri Matisse, francuski malarz (zm. 1954)
- 1875 – Wojciech Stanisław Owczarek, polski duchowny katolicki, biskup włocławski (zm. 1938)
- 1880 – George Marshall, amerykański dowódca wojskowy, generał, polityk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1959)
- 1881 – Max Pechstein, niemiecki malarz, grafik (zm. 1955)
- 1887 – Jan Chmurowicz, polski dowódca wojskowy, generał (zm. 1965)
- 1888:
- 1889 – Wilhelm Grimm, niemiecki narodowy socjalista, gauleiter Norymbergi-Fürth-Erlangen (zm. 1944)
- 1896 – Mieczysław Garsztka, polski lotnik, as myśliwski (zm. 1919)
- 1899 – Silvestre Revueltas, meksykański kompozytor, skrzypek (zm. 1940)
- 1903 – Nathan Milstein, amerykański skrzypek (zm. 1992)
- 1904:
- 1905:
- 1906:
- 1908 – Szymon Wiesenthal, austriacki architekt, pisarz, tropiciel zbrodniarzy nazistowskich (zm. 2005)
- 1909 – Ruth Kowalska, polska aktorka, reżyserka teatralna (zm. 1979)
- 1910:
- 1913 – Wincenty Broniwój-Orliński, polski prawnik, polityk (zm. 2006)
- 1917 – Evelyn Knight, amerykańska piosenkarka (zm. 2007)
- 1918:
- 1922 – Halina Czerny-Stefańska, polska pianistka (zm. 2001)
- 1926 – Jadwiga Kaczyńska, polska filolog
- 1928 – Amarillo Slim, amerykański pokerzysta (zm. 2012)
- 1930 – Odetta Holmes, amerykańska piosenkarka (zm. 2008)
- 1931 – Bob Shaw, północnoirlandzki pisarz (zm. 1996)
- 1932:
- 1933 – Siemion Farada, rosyjski aktor (zm. 2009)
- 1934 – Douglas Blubaugh, amerykański zapaśnik (zm. 2011)
- 1935 – Ron Northcott, kanadyjski curler
- 1937:
- 1938 – Rosalind Cash, amerykańska aktorka (zm. 1995)
- 1941:
- 1942 – Andy Summers, brytyjski gitarzysta zespołu The Police
- 1943:
- 1944 – Taylor Hackford, amerykański reżyser filmowy
- 1945 – Barbara Carrera, amerykańska aktorka
- 1946 – Wojciech Dutka, polski działacz ekologiczny (zm. 2005)
- 1947:
- 1948:
- 1951:
- 1953 – James Remar, amerykański aktor
- 1957 – Fabrizio Meoni, włoski motocyklista rajdowy (zm. 2005)
- 1959 – Val Kilmer, amerykański aktor
- 1960 – John Allen Muhammad, amerykański seryjny morderca (zm. 2009)
- 1965:
- 1967:
- 1968 – Małgorzata Piorun, polska aktorka
- 1969 – Janusz Kubicki, polski polityk samorządowy, prezydent Zielonej Góry
- 1972:
- 1976 – Ibrahima Bakayoko, iworyjski piłkarz
- 1979:
- 1980:
- 1981:
- 1982 – Craig Gordon, szkocki piłkarz, bramkarz
- 1984 – Amadou Coulibaly, burkiński piłkarz
- 1984 – Demba Touré, senegalski piłkarz
- 1985 – Alaksandra Hierasimienia, białoruska pływaczka
- 1991:
- 192 – Kommodus, cesarz rzymski (ur. 161)
- 335 – Sylwester I, święty, papież (ur. ?)
- 1164 – Ottokar III, margrabia Styrii (ur. 1124)
- 1349 – Herman z Pragi, czeski duchowny katolicki, biskup warmiński (ur. ? )
- 1384 – John Wycliffe angielski duchowny katolicki, teolog (ur. ok.1320)
- 1510 – Bianca Maria Sforza, cesarzowa Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, żona Maksymiliana I (ur. 1472)
- 1601 – Hans Henneberger, niemiecki malarz (ur. 1563)
- 1610 – Ludolph van Ceulen, holenderski matematyk (ur. 1540)
- 1622 – Filip Clüver, niemiecki geograf (ur. 1580)
- 1650 – Dorgon, cesarz Chin (ur. 1612)
- 1655 – Janusz Radziwiłł, książę, podkomorzy wielki litewski, hetman polny litewski, wojewoda wileński, hetman wielki litewski (ur. 1612)
- 1669 – Bogusław Radziwiłł, książę, chorąży wielki litewski, koniuszy wielki litewski, generalny namiestnik Prus Książęcych (ur. 1620)
- 1679 – Giovanni Alfonso Borelli, włoski przyrodnik, matematyk, astronom, lekarz (ur. 1608)
- 1719 – John Flamsteed, angielski astronom (ur. 1646)
- 1742 – Karol III Filip, elektor Palatynatu (ur. 1661)
- 1872 – Aleksis Kivi, fiński pisarz (ur. 1834)
- 1873 – Józef Wysocki, polski dowódca wojskowy, generał, uczestnik powstania listopadowego (ur. 1809)
- 1877 – Gustave Courbet, francuski malarz (ur. 1819)
- 1882 – Léon Gambetta, francuski polityk, premier Francji (ur. 1838)
- 1899 – Karl Millöcker, austriacki kompozytor (ur. 1842)
- 1916 – Kazimierz Alchimowicz, polski malarz (ur. 1840)
- 1929 – Jan Hebdzyński, polski prawnik, polityk, minister sprawiedliwości (ur. 1870)
- 1936 – Miguel de Unamuno, hiszpański pisarz, filozof (ur. 1864)
- 1942 – (lub 29 grudnia) Bolesław Mołojec, polski działacz komunistyczny, I sekretarz KC PPR (ur. 1909)
- 1944 – Władimir Jermołajew, rosyjski konstruktor lotniczy (ur. 1909)
- 1946 – Franz Ritter von Epp, niemiecki polityk, narodowy socjalista, namiestnik Bawarii (ur. 1868)
- 1950 – Karl Renner, austriacki socjolog prawa, polityk, kanclerz Austrii (ur. 1870)
- 1951 – Maksim Litwinow, sowiecki polityk, dyplomata, minister spraw zagranicznych ZSRR (ur. 1876)
- 1954 – Władysław Umiński, polski pisarz (ur. 1865)
- 1959 – Henryk Alszer, polski piłkarz (ur. 1918)
- 1976 – Elżbieta Jackiewiczowa, polska pisarka (ur. 1902)
- 1978 – Augustin-Joseph A. Sépinski, francuski duchowny katolicki, arcybiskup, dyplomata pochodzenia polskiego, generał franciszkanów (ur. 1900)
- 1980 – Raoul Walsh, amerykański reżyser filmowy (ur. 1887)
- 1981 – Jefim Dżigan, rosyjski reżyser filmowy (ur. 1898)
- 1982 – Otto Hofmann, niemiecki narodowy socjalista (ur. 1896)
- 1985:
- 1986 – Olgierd Terlecki, polski pisarz, historyk (ur. 1922)
- 1987 – Stanisław Kamberski, polski aktor (ur. 1918)
- 1989 – Maryna Broniewska, polska reżyserka teatralna (ur. 1911)
- 1990 – Wasilij Łazariew, radziecki kosmonauta (ur. 1928)
- 1992 – Mieczysław Kucner, polski poeta, krytyk literacki (ur. 1935)
- 1993:
- 1996 – Wiesław Drzewicz, polski aktor (ur. 1927)
- 1999:
- 2000:
- 2001 – Eileen Heckart, amerykańska aktorka (ur. 1919)
- 2002:
- 2004 – Gérard Debreu, amerykański ekonomista pochodzenia francuskiego, laureat Nagrody Nobla (ur. 1921)
- 2006:
- 2007:
- 2008:
- 2009:
- 2011 – Jerzy Kluger, polski inżynier, przyjaciel Jana Pawła II (ur. 1921)
Przypisy