Lato - Tove Jansson

Lato już dawno za nami, ja tymczasem przynoszę Wam jego wspomnienie i kilka myśli, które kotłowały się w mojej głowie w trakcie czytania Lata od Tove Jansson. Większość czytelników wie, że ta znana dzięki Muminkom Finka pisała nie tylko dla dzieci, ale również dla dorosłych. Spod jej pióra wyszły przede wszystkim zbiory opowiadań i minipowieści, które od jakiegoś czasu regularnie podczytuję. 

Słoneczne miasto - Tove Jansson

Tove Jansson na świecie kojarzona jest głównie z cyklem o Muminkach, z czym ona sama długo nie mogła się pogodzić. Spod jej pióra wyszło również kilka rewelacyjnych utworów dla dorosłych. Większość z nich mam już za sobą. Muminki może i są urocze, ale w dzieciństwie niestety mnie nie porwały. Lubiłam kreskówkę, przez książki natomiast nie mogłam przebrnąć. Czekam więc na chwilę, gdy sięgnę po nie po raz kolejny, tym razem z Synkiem. Może będąc dorosłą osobą zobaczę w nich fenomen, którego nie zauważyłam jako dziecko. 

Słoneczne miasto to kolejna propozycja dla dorosłych czytelników. Na książkę składają się dwie minipowieści fińskiej autorki - Słoneczne miasto właśnie oraz Kamienne pole.

Saint Petersburg na Florydzie to miasto stworzone z myślą o staruszkach. To tutaj pracuje więcej fryzjerów niż gdziekolwiek indziej - specjalizują się oni w układaniu drobnych puszystych loków z cienkich białych włosów[1], na każdym rogu ulicy można zmierzyć ciśnienie, a miejscowe sklepiki oferują bogatą ofertę wzorów do robótek ręcznych. Posunięci w latach panie i panowie zamieszkują dostosowane specjalnie do ich potrzeb pensjonaty z wyspecjalizowanym personelem na wyciągnięcie ręki. Jednym z takich miejsc jest Butler Arms. Każdego ranka na werandzie z widokiem na ulicę spotykają się Elizabeth Morris, panna Peabody, pan Thomson i kilku innych staruszków, zajmujących dokładnie te same fotele, co dnia poprzedniego. Wokół panuje cisza i spokój - nawet karetki pogotowia nigdy nie jeżdżą na sygnale, by zbytnio nie denerwować pensjonariuszy.

Listy Tove Jansson - Boel Westin, Helen Svensson

Tove Jansson pisała listy przez całe życie. Jeśli wierzyć informacji zawartej we wstępie książki do skandynawskiej artystki docierało około 2000 listów rocznie. Na większość z nich Tove odpowiadała z prawdziwą przyjemnością, gdyż zwyczajnie kochała pisać listy. Pisała nie tylko do rodziny oraz bliższych i dalszych znajomych, ale również do czytelników jej książek z różnych stron świata. 

Do niniejszego zbioru wybranych zostało zaledwie 160 listów (często ilustrowanych), które w sposób szczególny przybliżają autorkę serii o Muminkach. Znajdują się tutaj listy pisane do jej długoletniej przyjaciółki Evy Konikoff, do kolejnych partnerek Tove - Viviki Bandler i Tuulikki Pietilä, do współpracowników oraz do rodziny. Większość korespondencji została utrzymana w charakterze wzajemnej bliskości i zażyłości. Publikację dopełniają fotografie Tove oraz jej bliskich z różnych momentów ich życia oraz obszerna bibliografia gromadząca w jednym miejscu bogatą twórczość artystki.

W kolejnych listach Tove daje się poznać jako osoba wrażliwa na piękno i otaczającą przyrodę, poszukująca twórczych inspiracji malarka, rysowniczka i pisarka, troskliwa córka i przyjaciółka. Z wielką przyjemnością śledziłam wiadomości dochodzące do rodziny z pierwszych podróży Tove po Europie. Stanowią one zapisy wrażeń z odwiedzanych kolejno miejsc, zarówno popularnych kierunków turystycznych i wielkich aglomeracji, jak również samotni, w których początkująca malarka poszukiwała inspiracji. W listach do wspomnianej wyżej Evy Konikoff Tove opisuje nastroje panujące w Finlandii w trakcie wojny. W tym czasie rodzina Janssonów została podzielona nie tylko przez przymusową służbę wojskową, ale również przez różnicę poglądów. Długoletni spór między córką i ojcem miał swój początek właśnie w tym okresie. W listach do mieszkającej za oceanem przyjaciółki Tove po raz pierwszy wspomina o swoich dylematach dotyczących orientacji seksualnej i coraz śmielszych próbach przejścia na stronę "duchów", czyli lesbijek.

Córka rzeźbiarza - Tove Jansson

Tove Jansson uznawana jest za jedną z najbardziej utalentowanych artystek ubiegłego wieku. Od najmłodszych lat zajmowała się malarstwem, tworzyła ilustracje do książek oraz komiksy. Tove jako pisarka kojarzona jest przede wszystkim z cyklem o Muminkach, jednak pisała ona również dla dorosłych, czego przykładami są powieść Uczciwa oszustka oraz zbiory opowiadań Wiadomość oraz Córka rzeźbiarza.

Ostatnia z wymienionych pozycji zawiera dziewiętnaście różnej długości tekstów mówiących o najwcześniejszych latach życia artystki, które autorka stworzyła będąc już dorosłą osobą. Tove wraca w nich do szczęśliwego dzieciństwa spędzonego w rodzinie artystów. Jej ojciec, Viktor Jansson był rzeźbiarzem, z kolei matka, Signe zajmowała się rysunkiem. Ze sztuką związani byli również bracia Tove, Per Olov i Lars. Nie dziwi więc fakt, że również Jansson podążyła artystyczną ścieżką.

Opowiadania Tove trudno porównać do jakichkolwiek innych opowiadań. To jedna z tych pisarek, które rozpoznać można zaledwie po kilku przeczytanych zdaniach. Jej teksty charakteryzuje skandynawska surowość, choć w przypadku Córki rzeźbiarza rzeczywistość widziana oczami dziecka wydaje się mimo wszystko nieco cieplejsza i pogodniejsza. Z kolejnych tekstów wypływa dziecięca wrażliwość, będąca pierwszym przejawem artystycznej duszy Tove. Kilkuletnia dziewczynka zwraca uwagę na detale niewidoczne dla jej rówieśników, analizuje kolejne sytuacje i zdarzenia będące jej udziałem. Opowiadania Tove zawierają kilka niezwykle trafnych spostrzeżeń, choć te często niepozbawione są dziecięcej naiwności.

Wiadomość - Tove Jansson

Tytuł oryginału: Meddelande

Wydawnictwo: Marginesy 
Data wydania: luty 2015
Liczba stron: 320
Format: 135 x 210 mm 
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
ISBN: 978-83-64700-72-9

Wiadomość jest moim kolejnym spotkaniem z prozą Tove Jansson skierowaną do dorosłych czytelników. Jakiś czas temu miałam okazję czytać Uczciwą oszustkę, która wzbudziła we mnie raczej mieszane uczucia - zainteresowanych odsyłam do zapoznania się z moimi wrażeniami z lektury. Wiadomość to zbiór opowiadań wydany w oryginale w 1997 roku, będący ukłonem w stronę najwierniejszych czytelników i pożegnaniem Tove z jej pisarską twórczością. 

Uczciwa Oszustka - Tove Jansson

Tytuł oryginału:  Den ärliga bedragaren

Wydawnictwo: Nasza Księgarnia  
Data wydania: luty 2013
Liczba stron: 240
Format: 13o x 197 mm 
Oprawa: twarda
ISBN: 978-83-10-11967-4

Autorka książki, Tove Jansson, kojarzona jest przede wszystkim z serią książek o Dolinie Muminków i jej mieszkańcach, uroczych Muminkach. Wielu z nas, z wypiekami na twarzy, oczekiwało kolejnych odcinków przygód tych bohaterów w telewizji czy śledziło ich losy czytając kolejne książki. Tove Jansson, często określana mianem „Mamy Muminków” została uhonorowana przez dzieci Orderem Uśmiechu oraz Medalem Hansa Christiana Andersena- międzynarodową nagrodą dla twórców książek dla dzieci. Nieliczni natomiast wiedzą, że Tove Jansson poza książkami dla najmłodszych pisała także dla dorosłych. „Uczciwa oszustka” zdecydowanie należy do tej drugiej grupy książek.

Powieść została wydana przez Wydawnictwo Nasza Księgarnia jako kontynuacja serii KontraPunkt, prezentującej książki zauważone przez światową krytykę, nagradzane, wysmakowane literacko i skłaniające do refleksji.