55

Tego typu zabawy przyprawiają mnie o delirium. Zawsze, kiedy mam dokonać jakiegokolwiek wyboru, choćby takiego, czy na obiad ugotować farfalle z sosem pomidorowym czy tagliatelle z masłem i szałwią, albo czy przeczytać najpierw Nessera czy Theorina, źrenice zamieniają mi się w znaki zapytania, a po plecach spływa zimny pot lęku przed niewłaściwą decyzją. A tu coś takiego! Takie niecne zadania, złośliwe kłody pod nogi, niemożliwe do rozwiązania zagadki! Bookfo, jesteś odpowiedzialna za męki piekielne i straszliwe dylematy, którym sprostać nie sposób.

10 

książek, które bardzo mi się podobały

To jest strasznie nie fair. Ograniczenie do dziesiątki jest absolutnie niemożliwe i niewykonalne, o czym każdy mól powinien doskonale wiedzieć. Stąd wybór jest dość przypadkowy, spontaniczny i baaaardzo szczątkowy.

Johann Theorin „Zmierzch”

Linus Reichlin „Tęsknota atomów”

Jarosław Grzędowicz „Pan Lodowego Ogrodu”

John le Carre „Zdrajca w naszym typie”

J. R. R. Tolkien „Władca pierścieni”

Dashiell Hammett „Sokół maltański”

Max Frisch „Homo Faber”

Frank Herbert „Diuna”

Frank Schätzing “Odwet oceanu”

Patrick Süsskind „Pachnidło”

9

książek, które mniej mi się podobały

Tu też nie jest łatwo. Poza „Kubusiem”, do którego żywię awersję chorobliwą (ciekawe, jaka trauma z dzieciństwa leży u podstaw tego wstrętu) oraz „Człowiekiem nietoperzem”, która to książka, jak na Nesbo, znalazła się poniżej moich oczekiwań, pozycje na tej liście są efektem przypadkowej zabawy w przypominanie sobie dzieł, które wywołały u mnie nikłą satysfakcję czytelniczą.

Jo Nesbo „Człowiek-nietoperz”

Alan Aleksander Milne „Kubuś Puchatek”

Brandon Sanderson „Siewca wojny”

Ian Rankin „Sprawy wewnętrzne”

Jean-Christophe Grangè „Zmiłuj się”

Terry Goodkind „Reguła dziewiątek”

Siergiej Łukjanienko „Labirynt odbić”

Yrsa Sigurðardóttir „Pamiętam cię”

Frank Schätzing „Limit“ 

8

blogów, które najchętniej czytam

Wrr…. Widzieliście moją listę czytanych blogów?... No. Tam jest WIĘCEJ niż osiem. To ograniczenie to są zardzewiałe nożyczki w mojej ręce, ot co. Nie fair.

Czas odnaleziony – za bezkompromisowość w porzucaniu przeróżnych pozycji

Kącik z książką – za niezmiennie ciepłą i pogodną atmosferę

Krakowskieczytanie – a widzicie, Warszawka nie zawsze jest na bakier z Krakusami!

Przeczytałam książkę – za przecieranie literackich szlaków 

Galeria Kongo – za wybór lektur, które zawsze wzbudzają we mnie wyrzuty sumienia

Jane Doe z offu – za świetny kryminalny gust

Oceansoul’s Blog – za świetny fantastyczny gust

Abominatio nascitur autumno – za to, że mnie skręca, jak ją czytam. Też chcę tak pisać!

7

książek, które chcę przeczytać

W sumie nie chciało mi się spisywać wszystkich tytułów stert, które mam poustawiane w każdym kącie, w którym jest jeszcze odrobinę miejsca, więc znów wybór jest dość przypadkowy, albo związany z najgłośniej wykrzyczanymi wyrzutami sumienia.

Dan Simmons „Terror”

Hal Duncan - wszystko

Robert M. Wegner - całe to meekhańskie pogranicze

Dmitrij Głuchowskij „Metro 2033”

Szczepan Twardoch „Morfina”

Sara Gran – wszystko

George R. R. Martin „Gra o tron” 

6

powodów, żeby sięgnąć po książkę

objawy odstawienia

żądza krwi

żądza miłości

żądza sensacji

niedopieszczenie intelektualne

blaknięcie wyobraźni

5

powodów, żeby nie sięgnąć po książkę

obrzydliwie ckliwa okładka

okrzyknięcie nowym „Iksem” lub „Igrekiem” lub książką, która podobała się „Iksińskiej”

absurdalny pomysł autora, by pisać o czasach tfu... historycznych

złośliwe kurczenie się czasu i tajemnicze zanikanie tak zwanych chwil wolnych

poród (trudno jednocześnie skupiać się na lekturze i przeć)

śmierć (własna) 

4

miejsca, w których najlepiej się czyta

łóżko

kanapa

jakiekolwiek inne leże

taras (tylko jak jest powyżej zera, czyli gdzieś tak przez sześć tygodni w roku) 

3

autorów, na których nowe książki czeka się zawsze za długo

Stephen King

Jussi Adler-Olsen (ale tylko na Moercka)

Jarosław Grzędowicz (za długo czekałam na PLO IV i zapomniałam wszystko, co było w poprzednich tomach)

2

dobre ekranizacje

„Władca pierścieni”

„Milczenie owiec” 

1

autor niesłusznie zapomniany

Jim Thompson – klasyk czarnego kryminału

Uff. Po nocach będą mi się śnić te rankingi. A teraz niech się pomęczą inni. Do zabawy zapraszam Kasię z Kącika z książką, Paulinę z W świecie słów i Alison z Moich książek - zabawa "55" jest trudniejsza, niż myślicie, przeklnijcie mnie lub podejmijcie wyzwanie!

Krystyna Kuhn "Zimowy morderca" - czyli czy dziedziczy się winy ojców

Wydawca: Wydawnictwo Dolnośląskie
Data premiery: 03.04.2013
Tytuł oryginału: Wintermörder
Tłumaczenie: Małgorzata Słabicka
Liczba stron: 315

Myli się ten, kto w osobie Krystyny Kuhn oczekuje powieściopisarki z rodzimego literackiego poletka. Autorka urodziła się w Würzburgu i choć studiowała slawistykę, a nawet przez jakiś czas mieszkała w Krakowie, jest Niemką i pisze po niemiecku. Nie pomyli się jednak ten, kto w powieści "Zimowy morderca" spodziewa się polskich, a raczej polsko-niemieckich klimatów - to one tworzą szczególnie interesujący dla nadwiślańskiego czytelnika fundament, na którym opiera się fabuła. 

Zbrodnia popełniona zostaje niejako na oczach czytelnika, i to już na wstępie. Sędziwa Henrieta Winkler, nestorka szacownego rodu niemieckich przedsiębiorców budowlanych, spędzająca wieczór z lampką wina i muzyką Wagnera, staje oko w oko ze swym mordercą. Nie wiadomo, po co przyszedł, na pewno nie po pieniądze ani kosztowności. Zostawia staruszkę z pogruchotanymi kośćmi na tarasie, na styczniowym mrozie, na pewną śmierć. Okrutne, bezsensowne?... Czytelnik ma tu jedną przewagę nad policją, która wszczyna śledztwo w tej sprawie - on wie, że wszystko to łączy się jakoś z Polską, niemiecką okupacją Krakowa i zbrodniami popełnionymi przez niemieckich nazistów. Wie, ponieważ na samym wstępie autorka przenosi go w rok 1941 do Krakowa, by na jedną chwilę potowarzyszyć nastoletniej Zofii Lisowskiej. Dziewczynka zostaje wzięta z ulicy i wywieziona do Frankfurtu, gdzie zostaje zmuszona do niewolniczej pracy w charakterze pokojówki w bogatej niemieckiej rodzinie. Czytelnik wie i domyśla się motywu zbrodni popełnionej na Henriecie Winkler, domyśla się też, o co może chodzić porywaczowi jej wnuka, siedmioletniego Frederika. Nie o okup. O, nie.

Policja i prokuratura zaś bezradnie błądzą w ciemności, analizując setki tropów i śladów, ustalając fakty i powiązania, ale nie widząc tego, co najistostniejsze - że rozwiązania zagadki porwania i zabójstwa trzeba szukać w przeszłości. Samo dochodzenie przedstawione jest w solidny sposób, bez fajerwerków, ale i bez większych wpadek - ot, sprawne police procedural w niemieckim wydaniu. Na pierwszy plan wysuwa się tym razem nie gliniarz, a prokuratorka Miriam Singer, w której jedni zobaczą silną osobość, pracoholiczkę o żelaznych pryncypiach, niezłomną i zimną, inni - trawioną samotnością kobietę, separującą się od świata murem niedostępności, a w głębi duszy łaknącą ciepła, bliskości i miłości. Powierzenie centralnej roli tej postaci jest posunięciem ciekawym, niezbyt jeszcze zgranym w literaturze kryminalnej; motyw dominującej, szarogęszącej się prokurator jest godny uwagi, ale poszarpanie jej duszy i wewnętrzne niepozbieranie widzieliśmy już w męskiej wersji nader często. 

Analiza tej powieści pod kątem tylko i wyłącznie intrygi kryminalnej nie wypadnie raczej oszałamiająco - zbyt prędko domyślamy się, o co w tym wszystkim chodzi, zbyt przewidywalnie rozwija Krystyna Kuhn kryminalne wątki, przenosząc się na finałowe sceny do Krakowa. Nie w zaskoczeniu i oryginalności szukać trzeba plusów, choć nie jest tak, że akcja się dłuży a czytelnik przysypia, ululany i znużony nieciekawą fabułą. Siła tej powieści tkwi w umieszczeniu w niej mocnych elementów dramatu zakorzenionego w czasach wojny i przemyceniu dyskursu na temat zbrodni i winy, jej dziedziczności i przeniesienia na kolejne pokolenia, a także o sankcjonowaniu sprawiedliwości. Dokąd tak naprawdę siega wina narodu niemieckiego za minione okrucieństwa? Czy kończy się na pokoleniu sprawców - Henriecie i Oskarze Winklerom, wymienianych jednym tchem ze zbrodniarzem wojennym Hansem Frankiem, "rzeźnikiem Polski"? Czy obejmuje również pokolenie milczących dzieci, które domyślały się, ale nigdy nie zadawały pytań? A może wina wyciąga rękę po wnuki - pokolenie, które wojnę zna tylko z przekazów, ze szkoły, z rozliczeniowej literatury? A może sięga jeszcze dalej? Może za grzechy prawdziadów musi zapłacić również siedmioletni Frederik, niewinne, nieświadome zapewne nawet historycznej przeszłości swego narodu dziecko? Gdzie przebiega granica, za którą można odetchnąć z ulgą i przestać się biczować? Czy w ogóle gdzieś istnieje? Autorka nie rości sobie prawa do ferowania wyroków, a jej powieść nie ma być rozliczeniem z przeszłością. Pytania, które zadaje, nie są nachalne, a jednak zapadają w pamięć i uwierają. Gdzie szukać odpowiedzi na nie? W słowach: "czasami trzeba samemu zadbać o sprawiedliwość"? "Czasami winą jest nierobienie niczego?" A może w słowach: "Ta historia musi mieć wreszcie jakiś kres"?

Nie jest to rozrywkowa lektura, jej posępny, zimny klimat odbija piętno na duszy, otula lodowatą i szarą mgłą. Kraków widziany oczami Kuhn nie jest tym pocztówkowym miastem, którym lubimy się chełpić przed przyjezdnymi. Jest czarny, odpychający i przygnębiający. 

Wszystko to można znaleźć w tej książce, a przecież jest ona tylko zwykłym, solidnym, niespektakularnym kryminałem. Kryminałem, który nie wyróżniałby się niczym szczególnym, gdyby nie mocne, intensywne migawki z ogarniętego wojną Krakowa, migawki z przeszłości, migawki z życia Zofii. I gdyby nie parę pytań, które nie przestają brzmieć. 

Pierwsze zdanie: "Gawrony pojawiły się, kiedy na ulicy zastrzelono mojego ojca."

Gdzie i kiedy: Frankfurt nad Menem i Kraków, współcześnie

W dwóch słowach: posępna i solidna

Dla kogo: dla tych, którzy w kryminale szukają czegoś więcej niż czystej rozrywki i dla tropicieli wątków polsko-niemieckich

Ciepło / zimno: 78°

Książkę przeczytałam w ramach wyzwania miejskiego na Krakowskim czytaniu. Za udostępnienie jej dziękuję wydawnictwu. 

Ursula K. Le Guin "Świat Rocannona" - między legendą a prawdą

Wydawca: Książnica
Data wydania: 2010.03.10
Rok wydania oryginału: 1966
Tytuł oryginału: Rocannon's World
Tłumaczenie: Górska Danuta, Jęczmyk Lech
Cykl Ekumena tom 1
Cena: 22,90 zł
Liczba stron: 200

"Świat Rocannona" to jedna z tych powieści, które posłużyły mi za kładkę do literatury fantastycznej, przedsionek do pełnego magicznych niespodzianek uniwersum, jakie otworzyło się dla mnie dobre dwadzieścia lat temu. Pamiętam jak dziś tamto pirackie wydanie, przetłumaczone przez zapaleńca amatora, powielone domowym sumptem i rozprowadzane pośród grona równie zapalonych wybrańców w obrębie elitarnych klubów fantastyki. Moim dostarczycielem tej "podziemnej" literatury, nie do zdobycia wóczas w księgarniach, był Jacek, który ma moją dozgonną wdzięczność za tę swoistą przepustkę do innego świata.

Dziś w księgarniach można kupić wszystko, a czego nie można, łatwo zdobyć mając do dyspozycji nieograniczone przestworza sieci. Światy fantastyczne, te Rocannona i inne, przestały być wyjątkowe i ekskluzywne, zostały powielone w sposób profesjonalny i opakowane w błyszczące okładki, spenetrowane i zreaktywowane przez zastępy młodych, żarłocznych powieściopisarzy o świeżych pomysłach, nieograniczonej wyobraźni i wyostrzonych piórach. Czy wydana w 1966 roku książeczka jest wobec tego czymś więcej niż tylko reliktem prekursorskich poczynań w fantastyce, obiektem analizy opętanego obsesją poznania miłośnika klasyki, świadectwem dawnych czasów, kiedy wszystko w fantastyce wydawało się świeże i proste, a powieści liczyły dwieście, a nie dwa tysiące stron?

Historia opowiedziana przez Ursulę K. Le Guin w tomie inicjującym cykl Ekumeny uderza prostotą: entograf Rocannon przybywa na planetę Fomalhaut II, by pogłębić badania i skompletować katalog danych o zamieszkujących ją inteligentnych formach życia. Jego statek zostaje zaatakowany przez agresorów (kosmicznych rebeliantów występujących przeciwko hegemonii Ligi) cała załoga oprócz niego samego ginie, on zaś ma tylko jedną szansę, by uratować planetę przed wrogim skolonizowaniem - musi dotrzeć do bazy wroga, do urządzenia zwanego przesyłaczem, służącego do natychmiastowej transmisji danych, by powiadomić swoich o agresji i sprowadzić pomoc. Wraz z przedstawicielami miejscowej humanoidalnej rasy, reprezentującej kulturę rycerską, udaje się na karkołomną misję, w której wiele traci i wiele zyskuje, między innymi dar myślomowy, czyli zdolności przypominającej telepatię.

Historia jest prosta i nieco banalna, opowiedziana w oszczędny, niesłychanie intensywny sposób (dziś piszący młody wilczek fantastyki rozdmuchałby ją do co najmniej trzech opasłych tomów), ale jej przesłanie nic nie straciło ze swej świeżości. Niezwykle klarownie i bezpretensjonalnie łączy ona w sobie znamiona twardej s-f i miękkiej, baśniowej fantasy. Miesza ze sobą światy - stechnologizowany i racjonalny świat Władcy Gwiazd z pełnym jednoznacznych wartości światem tubylców. Żelazne miecze przeciwko laserowej broni, kotopodobne skrzydlate wiatrogony przeciwko statkom podświetlnym, agresywni kolonizatorzy przeciwko prastarym rasom, wyposażonym w umiejętności, wymykające się pojmowaniu przybyszów - tu zderzają się ze sobą światy i kultury, nieco staroświecka baśniowość staje w szranki z nowoczesnością.

Mimo niezwykle skondensowanego, kompaktowego sposobu narracji nie jest tak, że tej opowieści czegoś brakuje. Autorka nienachalnie wplata tutaj swoje ulubione wątki związane z antropologią kulturową, ostrożnie rzuca pytania o granice poznania i ingerencji w odrębne cywilizacyjnie światy. Konwencja jest lekko baśniowa, choć raczej niemagiczna; przygodowa z wyraźnie zarysowanym wątkim drogi, ale nie popadająca w typowe, czarno-białe schematy. Stworzony świat jest spójny, frapujący, intrygujący, a poznawanie oczami entografa licznych rozumnych ras jedną z mocniejszych stron tej opowieści.

Jest w tej książce coś, co już przed dwudziestu laty oczarowało mnie na długi czas, i co uderzyło mnie i tym razem, podczas powtórnej lektury - mimo nie zawsze pomyślnych zwrotów akcji ten świat tchnie podskórnym optymizmem, utajoną wiarą w mocno zakorzenione w humanitaryzmie wartości, w dobroć i mądrość człowieka jako rasy. To bardzo piękna opowieść, a jej czar nadal działa.


Pierwsze zdanie: "Jak odróżnić legendę od prawdy na tych światach oddalonych o tyle lat? - na bezimiennych planetach, zwanych przez swoich mieszkańców po prostu Światami, planetach bez historii, gdzie przeszłośc to sprawa mitu, gdzie powracający badacz stwierdza, że jego własne czyny sprzed kilku lat stały się gestem boga."

Gdzie i kiedy: planeta Fomalhaut II, w przyszłości

W dwóch słowach: intensywna i baśniowa

Dla kogo: dla miłośników szeroko pojętej fantastyki, baśni i wątków etnograficznych

Ciepło / zimno: 83°

Książkę przeczytałam w ramach wyzwania "Eksplorując nieznane". 

Sebastian Fitzek "Der Nachtwandler" (Somnambulik) - najnowszy Fitzek czyli gotowanie z wirowaniem

Wydawnictwo: Knaur
Data premiery: 14.03.2013
Liczba stron: 320
Cena: 9,99 euro 

- No i jak tam ten nowy Fitzek, przeczytałaś?
- Przeczytałam.
- I?
- Jak to Fitzek. Fizkowaty. Czytasz, czytasz i czujesz jak on ci wyciąga mózg przez ucho, wkłada do pralki, włącza program z gotowaniem i wirowaniem, a potem upycha z powrotem w czaszce.
- Mówiłam! Ciągle ci mówię, że on jest niezły!
- A kto powiedział, że niezły? Przecież to jest zwykły thriller, rozrywka, komercja, dolne półki literatury.
- Oj tam zaraz dolne półki!... To wszyscy mają cały czas Sartre'a czytać, czy co? A dobrego, wciągającego i przemyślanego thrillera to już nie można przeczytać? To już człowiek ma chodzić z etykietką "burak i prymityw", jeśli się przyzna, że Fitzek mu się podobał?
- A co ty taki wrażliwy się zrobiłeś? Sam dobrze wiesz, że ten autor uprawia pewien specyficzny rodzaj literatury typowo rozrywkowej i na próżno doszukiwać się w niej jakiejś głębi czy refleksji, jakiejś intelektualnej przygody. To nie jest literatura wzbogacająca. To jest produkt doskonale dostowany do potrzeb rynku, dobrze opakowany. Zauważ, że on tu nawet Greyem pojechał, tym od pięćdziesięciu twarzy. Trochę horroru, trochę paranormalnej posypki, parę zaskakujących zwrotów akcji, e voilà.
- Nie samą intelektualną przygodą człowiek żyje. A w tym, co robi, Fitzek jest doskonałym rzemieślnikiem, nie przynudza, cały czas utrzymuje napięcie, a co najważniejsze, zaskakuje, wciąż zaskakuje, nawet jeśli ci się wydaje, że przejrzałeś wszystkie jego sztuczki i wiesz, jak cię będzie chciał załątwić tym razem. Chyba mi nie powiesz, że cię "Somnambulik" nie zaskoczył?
- Temat ciekawy, owszem, choć ostatnio mocno eksploatowany. Ten numer "czy wiesz, co robisz, kiedy śpisz" to dość zgrana płyta. Mieliśmy już nawet ciekawsze ujęcia podobnej problematyki, kiedy bohater nie jest pewien, czy to on popełnił zbrodnię, bo po prostu tego nie pamięta, posądza się o najgorsze, żyje z miażdżącym poczuciem winy - inni opisali to lepiej. Ale owszem, ten psychodeliczny, odrealniony klimat, kiedy Leon przestaje wiedzieć, co jest snem, a co jawą, nawet mi się podobał. Zwłaszcza, kiedy w grę zaczęło wchodzić trzecie stadium, coś pomiędzy snem a jawą, z którego tak trudno wyjść.
- Rewelacja, nie? Najlepsze jest to, że somnambulizm naprawdę jest jedną z najmniej zbadanych dziedzin, a to, co wymyślił sobie autor, wcale nie jest takie nieprawdopodobne. Nauka zna przypadki...
- Ty z tą swoją nauką... Autor dobrze odrobił lekcje po prostu, poszperał, poczytał co trzeba i już.
- Ale to nie jest tylko kwestia wyłącznie dobrego researchu. Jak on wodzi czytelnika za nos, jak go robi w bambuko, ciach i nic nie jest już takie, jak ci się wydawało. I kolejna odsłona i znowu ciach! Wyżymaczka, normalnie. To jest to, na co Amerykanie mówią "thrill", tego nie uświadczysz w rodzimej rozrywce, to jest talent!
- Jak poszukasz, to uświadczysz. A wracając do zaskakiwania, nie wydaje ci się, że to już gdzieś było? Dom, który cię wybrał, dom, który cię obserwuje... Ten numer mieliśmy świetnie wykorzystał już Ira Levin w "Sliverze".
- "Sliver", moja kochana, to przy "Somnambuliku" bułka z masłem. Tutaj to jest sublimacja tamtych klimatów. Wiesz, za co kocham Fitzka? Że przy całych tych nieprawdopodobnych zwrotach zawsze udaje mu się jakoś wybrnąć i podsunąć wyjście, które nie jest naciągane.
- Z tym naciąganiem to różnie bywa. Ja mam wrażenie, że czasami wybiera sobie baaardzo elastyczną tkaninę, którą naciąga do granic możliwości i szyje grubą nicią, żeby mu się nie rozlazło. A wiesz, że tym razem już myślałam, że go przyłapałam na błędzie logicznym? Ta scena w piwnicy, kiedy Leon znajduje Natalie i połyka kluczyk do kajdanek... Pomyśl, co z tym kluczykiem  dzieje się dalej! Ale wybrnął, skubany! Może niezbyt elegancko, ale jednak.
- Fakt, skubaniec jeden. Ciekawe, czy rzeczywiście będzie ekranizacja tej powieści.
- Byłabym za. Surowiec jest świetny, ale trudny w obróbce. Można zrobić z tego albo arcydzieło, albo arcygniota, to już zależy od reżysera i aktorów.
- To jak, polecisz "Somnambulika", czy zmiażdżysz i wyszydzisz?
- Czy ja kiedykolwiek wyszydziłam jakąś książkę? Polecę osobom lubiącym ten gatunek i akceptującym jego reguły. Kto szuka gęsiej skórki, to do Fitzka!


Pierwsze zdanie: "Pacjent nie leżał na oddziale nawet pół godziny, a już stwarzał kłopoty."

Gdzie i kiedy: Niemcy, współcześnie

W dwóch słowach: nieprzewidywalna i manipulatorska

Dla kogo: dla tych, co lubią, jak ich się wyżyma i odwirowuje, ale nie szukają w książce wielkiego intelektualnego wyzwania

Ciepło / zimno: 74°

Jest!!!

Wylazło w ogródku... Jeszcze nigdy te kolorowe kleksy pod płotem nie wzbudziły we mnie większej radości, jak dziś, po tej ponurej, szarej, pochmurnej zimie, która na długie tygodnie uwięziła w lodowych kazamatach słońce. Ogłaszam oficjalnie, że zima odeszła! Nie ma jej, wyniosła się, przeklęta przez spragnione ciepła miliony! Dziś nawet chyba uda mi się wygrzać kości na tarasie, czego i Wam życzę...

Dziś, tego szczególnego dnia, nie mogę nie pamiętać 22 marca sprzed jedenastu lat. Nie było słońca, ale natura, nabrzmiała wzbierającymi sokami, tryskała zewsząd pąkami, kwieciem i wszelką zieleniną. Dzień nie różnił się od poprzednich - coś tam popracowałam, ugotowałam, postałam w kolejce do rzeźnika, robiąc zakupy, przerywane co sześć minut skurczami, podsunęłam domownikom i gościom kolację pod nos, po czym o dwudziestej zakomunikowałam, że muszę rodzić. Po niecałych dwóch godzinach pławienia się w wannie w popłochu z niej wyskoczyłam, a chwilę potem wykatapultował się ze mnie Marcel...

To dla Ciebie zakwitły te krokusy i zaświeciło słońce, Smoku:-)

Justin Cronin "Die Zwölf" (Dwunastu) - przepraszamy, wyhodowaliśmy wampiry

                                                                                                                                                                                                                       

Wydawnictwo: Goldmann
Tytuł oryginału: The Twelve
Przekład: Rainer Schmidt
Data premiery: 14.01.2013
Liczba stron: 832
Cena: 22,99 euro 

Trzy lata. Trzy długie lata trzeba było czekać na kontynuację "Przejścia", którym Cronin zapoczątkował monstrualną apokaliptyczną sagę o świecie "po". Już pierwszy tom swymi rozmiarami i rozdrobnieniem wątków oraz namnożeniem postaci stanowił niejakie wyzwanie, a trzy lata to jednak długo, wystarczająco długo, by mgiełka zapomnienia zdążyła pozacierać kontury i ukryć to i owo w katakumbach czasu. Druga część cyklu przypomina zanurzenie w znajomych wodach, ale mętnych, mulistych, w których widać tylko niejasne zarysy, a szczegóły wyostrzają się dopiero wtedy, gdy przepływamy obok nich o wyciągnięcie ręki.

By złagdzić nieco wyrwę spowodowaną upływem czasu, autor na wstępie przypomina czytelnikowi  okres u zarania apokalipsy. W "Przejściu" chodziło o skutki fatalnego w skutkach eksperymentu US Army, w którym dwunastu skazanym na śmierć kryminalistom wszczepiono pewien wirus. Eksperyment kończy się największą katastrofą w dziejach ludzkości, bowiem wirus przemienia uczestników testu w  "wirole", istoty nieco przypominające wampiry, ale bynajmniej nie te dobrotliwe, znane ze "Zmierzchu", ani nawet nie te z klasycznych opowieści o Draculi. Wirole w krótkim czasie dziesiątkują niemal całą ludność Ameryki. Ostają się nieliczni, rozrzuceni po zamkniętych enklawach, hermetycznych i autarkicznych koloniach bez kontaktu z resztą świata. Wydarzenia te Cronin łaskawie przypomina w przypominającym ewangelię świadectwie, kronice tamtych czasów z silnym pierwiastkiem mistycznym, religijnym.

"Dwunastu" jest wprawdzie bezpośrednią kontynuacją pierwszego tomu, ale autor nie stosuje linearnej narracji. Trzeba się przygotować na kilka drastycznych skoków w czasy tuż po wybuchu epidemii, a potem niemal trzy czwarte stulecia naprzód, by wreszcie trafić w okres, na którym zatrzymała się opowieść w pierwszej części. Zabieg ten zapewne miał na celu doświetlenie niektórych elementów, dopowiedzenie niedopowiedzianych wątków z pierwszej części, zgłębienie i wyostrzenie obrazu świata. I to się udało, ale tylko częściowo. Niektóre z rzuconych tu wizji są znakomite, genialne w sile wyrazu, detalu, emocjach i dramatyzmie (jak choćby scena z zaćmieniem słońca, w której dreszcz wędrował mi po plecach jak podczas lektury najlepszych horrorów Kinga), inne ocierają się o tani sentymentalizm. Tropienie losów poszczególnych bohaterów staje się zajęciem żmudnym i irytującym, bowiem skakać musimy nie tylko po epokach, ale i po bohaterach - ledwie zdążyliśmy się zaprzyjaźnić z jednymi, już ich trzeba pożegnać na kolejne sto stron, by pokochać lub znienawidzieć następnych. Cliffhanger sprawdza się w przypadku szybkich, pełnych akcji thrillerów, w przypadku rozbudowanej, monumentalnej sagi o pewnych ambicjach przypominał siekanie tasakiem. Niespójność i pourywane narracyjne nici nie ułatwiają lektury, nie sposób się również oprzeć wrażeniu, że przestrzeń pomiędzy nimi wypełniona jest niepotrzebną watą, zapchana mnogością pustych szczegółów i jałowym ględzeniem. Elementy błyskotliwe mieszają się z banalnymi, trywialność i pretensjonalność z elementami o epickim rozmachu i dobitnym ciężarze.

Próżno tu czekać na wyjaśnienie zagadek, odpowiedzi na pytania, które pozostały po lekturze pierwszego tomu. Owszem, pojawiają się znane postacie, wraz z główną bohaterką, osobliwą dziewczynką Amy, zdającą się łączyć w sobie wszystkie wątki, ale zamiast odpowiedzi, pojawia się jeszcze więcej pytań. Dlaczego wirus działa na niektóre osoby inaczej? Na jakiej zasadzie komunikują się ze sobą roje wiroli? Kim lub czym jest Amy? Kim lub czym jest Alicia?... Obraz zaciemnia się dodatkowo pod koniec, kiedy autor raczy nas paroma onirycznie mistycznymi scenami, wyposażonymi w silny religijny akcent, jakby stworzonymi po to, by pokrzepić wątpiących i nawrócić niewierzących - coś, co jest mocno zakorzenione w kulturze amerykańskiej i czytelników europejskich niekiedy może drażnić.

Okładka polska, wyd. Albatros,
czerwiec 2013

Czyli co, do śmietnika?... Nie, raczej nie. Wydaje mi się, że chociaż powieść ma wszelkie słabostki środkowego tomu trylogii, ma w sobie coś, co wyróżnia ją spośród zalewu podobnej tematycznie sieczki. Pamiętajmy, że rynek dystopii jest w tej chwili przesycony produkcją taśmową, w większości o pośledniej jakości. Cronin plasuje się na pewno w wyższej strefie tego typu literatury. Na jego plus przemawia wiarygodna koncepcja i dopracowana wizja świata, w niektórych punktach zdumiewająca oryginalnymi rozwiązaniami. Na uwagę zasługuje wątek z przypominającymi obozy pracy koloniami, w których podejmuje się pierwsze próby stworzenia podstaw koegzystencji wiroli i ludzi, nieodparcie nasuwający skojarzenia z nazizmem. Owszem, Cronin korzysta ze znanych motywów (legendarny "Bastion", tokienowski motyw podróży i misji), ale nie kopiuje ich bezmyślnie, raczej tworzy z nich własną, złożoną kompozycję. Czasami tylko odnosiłam wrażenie, że wymiary komponowanego dzieła zaczęły się mu wymykać spod kontroli i żyć własnym życiem. Oby okazało się to wrażeniem złudnym, a autor miał w zanadrzu dobry pomysł na wyprowadzenie tej gmatwaniany na prostą, w sposób nie budzący niesmaku i rozczarowania. Trochę się tego obawiam...


Pierwsze zdanie: "I stało się tak, że na świecie zapanował chaos, a wojna zagościła w sercach ludzi." 

Gdzie i kiedy: Ameryka, w przyszłości

W dwóch słowach: monumentalna i rozdmuchana

Dla kogo: dla miłośników dystopii, wampirów i gigantycznych sag, wyposażonych w lupę do śledzenia pogmatwanych wątków

Ciepło / zimno: 66°

Cornelia Funke "Nieustraszony". Reckless 2 - już w kwietniu!

Wydawnictwo: Egmont
Tytuł oryginału: Reckless. Lebendige Schatten
Przekład: Agnieszka Hofmann
Data premiery: 17 kwietnia 2013

A co tam będę sobie ozór strzępić! Sami przeczytajcie... Już 17 kwietnia premiera drugiego tomu cyklu Reckless Cornelii Funke. Sie będzie działo...

Tak o książce wydawca:

Na Jakubie Recklessie ciąży Klątwa Czerwonej Nimfy – ćma, którą chłopak nosi na sercu, już wkrótce ugryzie po raz ostatni, ucinając nić jego życia. Jakub wraz z wierną Lisicą muszą znaleźć antidotum. Ale ani woda z zaczarowanej studni sułtana, ani krew nordyckiego dżina nie pomagają. Jedyna nadzieja w legendarnej kuszy, niebezpiecznej broni, zdolnej jednym strzałem unicestwić całe armie lub ożywić zmarłego. Rozpoczyna się wyścig z czasem, bowiem kuszy szuka również jeden z najlepszych łowców skarbów – goyl Neron.

Ja od recenzji się powstrzymuję, bo jako osoba bezpośrednio zaangażowana w powstanie tego wydania zatracam obiektywizm. Ale i tak ją polecam, moim zdaniem świetna pozycja!

Tłumaczka w krzyżowym ogniu pytań czyli Agnieszka w Goethe Institut

Co mają czarodziejskie zaklęcia do tłumaczenia? Czy tłumacz jest pośrednikiem pomiędzy kulturami? Co może doprowadzić tłumacza na skraj rozpaczy? I czy da się żyć z tłumaczeń? Te inne pytania oraz odpowiedzi znajdziecie na stronie Instytutu Goethego. Co miesiąc pojawiają się tam wywiady z polskimi i niemieckimi tłumaczami, którzy zdradzają tajniki swego fachu. W tym miesiącu na języki wzięto Agnieszkę Hofmann (czyli moją skromną osobę) oraz znakomitą tłumaczkę Lisę Palmes, która przetłumaczyła na niemiecki m. in. reportaże Wojciecha Jagielskiego oraz kryminał Czubaja "21:37" (przynajmniej przy tytule się nie musiała nabiedzić... Z resztą już nie poszło tak łatwo, o czym sama opowie w swoim wywiadzie, który ukaże się za parę dni).

Zapraszam na cały wywiad!

Agnieszka Krawczyk "Dziewczyna z aniołem" - wolę diabły...

Wydawnictwo: SOL
Data wydania: 08.08.2012
Liczba stron: 284
Cena: 29,9 zł

Niektóre książki czyta się gładko i lekko, z niejaką satysfakcją, bez potknięć, bez zgrzytania zębami na jakieś niedorzeczności autora, bez złośliwego wyłapywania stylistycznych baboli, ale i bez większych emocji, bez obgryzania paznokci, bez najmniejszej łezki, która zakręciłaby się w oku, bez palpitacji serca. Gdyby tak wziąć "Dziewczynę z aniołem" na sekcyjny stół i zacząć w niej grzebać, znaleźlibyśmy szereg zdrowych, działających bez zarzutu organów, zasilanych silnym i sprawnym krwioobiegiem, ale i nic makabrycznego, co sprawiłoby, że skalpel w ręce tnącej tkankę zadrżałby i upadł z brzękiem na kamienną posadzkę prosektorium.

Historię opowiada z perspektywy wielu dziesiątków lat pewien leciwy mężczyzna, przenosząc słuchacza do Krakowa w późne lata pięćdziesiąte, kiedy sam był szesnastolatkiem wkraczającym w fascynujący świat dorosłych. Pociągało go wówczas wiele rzeczy - teatr, poezja (ach, ci nastoletni erudyci, przerzucający się cytatami z Szekspira - naprawdę tacy istnieli, czy to tylko wytwór chciejstwa optymistycznej autorki?...), oczywiście dziewczyny - jakże to piękne i niewinne fascynacje, jeśli spojrzeć na nie z perspektywy świata przesiąkniętego pornografią i konsumpcjonizmem, z którymi życie konfrontuje dzisiejszych nastolatków. I choć w tym niewinnym i lekko naiwnym świecie pojawia się zbrodnia, a ludzie żyją w cieniu wszechobecnej ubecji, to nie traci on nic ze swego staroświeckiego, pogodnego uroku. Zamordowana zostaje Iwona Horn - znajoma naszego narratora, w której młokos podkochiwał się, podobnie jak połowa męskiej populacji liceum. Prędko okazuje się, że uczennica była prawdziwą femme fatale, a jej piękna i pociągająca fizjognomia - fasadą do bynajmniej nie niewinnych grzeszków.

Filip, jak się można spodziewać, nie zadowala się oficjalną wersją głoszącą, iż dziewczyna padła ofiarą zemsty rzezimieszka, wsadzonego za kratki przez ojca dziewczyny i wszczyna własne, prywatne śledztwo, wspierany przez zaprzyjaźnionego doktora Gruszewskiego. Śledztwo to oczywiście duże słowo, zważywszy, iż są lata pięćdziesiąte a prowadzi je szesnastolatek, mającym baaaardzo ograniczone możliwości jego prowadzenia. Właściwie, poza zmysłem dedukcji, brawurową gorliwością i odrobiną węszenia oraz sporym łutem szczęścia niewiele nasz miotany szczenięcymi namiętnościami Filip ma na podorędziu.

I właściwie tu leży największa słabość tej powieści - kryminalnym wygom, przyzwyczajonym do pełnokrwistych gliniarzy, mających za sobą zaplecze techników, laboratoriów, całą tę policyjną perfekcyjnie działającą machiną, snuta tutaj opowieść wyda się sympatyczną wprawdzie, ale mdławą i bezbarwną opowiastką, niepozbawioną pewnych raf. Z nich autorka najwyraźniej zdawała sobie sprawę, próbując obejść ograniczenia wybranej przez siebie koncepcji narracyjnej i włączając w pewnym momencie doktora (sam chłopak nie mógł wiedzieć tyle, by w pojedynkę rozpętlić zagadkę), a także usiłując przyprawić wodnistą zupkę odrobiną pieprzu (ta pornografia, ten żywiący niezdrowe zainteresowania tanatopraksją kolega Leon, te przygodowe wątki sięgające wojny domowej w Hiszpanii rodem z Niziurskiego czy innego Pana Samochodzika, mające urozmaicić akcję liściki z jakimiś szyframi). Próby te są zrozumiałe i zdają egzamin być może w przypadku czytelnika młodego, nieokrzepłego, szesnastolatka może (tylko czy tacy czytują w ogóle pogodne kryminałki w stylu retro?...), ja poczułam się trochę zawiedziona. Mnogość tropów niekoniecznie wyszła tej powieści na dobre, choć pochwalić należy sposób, w jaki autorka wybrnęła z tego chaosu - niespektakularny, ale sensowny. Może trochę tylko za dużo było tych przypadków, dziwnych spotkań po latach, listów od dawno zapomnianych druhów, mających zdradzić, jak to wówczas było naprawdę.

O chwalonym klimacie powojennego Krakowa niewiele mogę powiedzieć - czasy te są mi obce, podobnie jak opisywane tu miejsca, choć nie pozostałam do końca obojętna na osobliwy, trącący myszką urok, tchnący z kart powieści. Momentami czułam się jak przeniesiona do pochłanianych w dziecięctwie przygodowych powieści Ożogowskiej, Niziurskiego i podobnych, zdając sobie sprawę, że autorce chyba udało się uchwycić coś, będące esencją tamtych czasów.

"Dziewczyna z aniołem" jest powieścią okrąglutką, poprawną, miejscami niezłą, momentami nużącą i naiwną. Chyba ciekawiej byłoby jednak z diabłem...


Pierwsze zdanie: "Wiosną 1959 roku Kraków żył trzema wydarzeniami - występami słynnej tancerki Josephine Baker, powodzią stulecia, podczas której woda w Wiśle wezbrała na wysokość siedmiu metrów, oraz tajemniczą śmiercią Iwony Horn."

Gdzie i kiedy: Kraków, 1959 

W dwóch słowach: poprawna i niezobowiązująca

Dla kogo: dla miłośników łagodnego kryminału i lekkiego retro

Ciepło / zimno: 59°

Książkę przeczytałam w ramach wyzwania miejskiego na Krakowskim Czytaniu (nomen omen)...

Lista bestsellerów tygodnika Spiegel - notowanie 11/2013

Dawno nie zaglądaliśmy na niemieckie listy bestsellerów, wiosna za pasem, zobaczmy zatem, o czym ćwierkają skowronki za Odrą.
Ponieważ lista Spiegla rozrosła się na początku roku, trudno w tym miejscu prezentować wszystkie osiem książkowych rankingów. Postanowiłam wybierać każdorazoro jedną lub dwie z nich. Dziś będzie to lista dziesięciu najlepszych pozycji literackich w twardej oprawie.

Bestsellery w twardej oprawie (Hardcover):

1. Volker Klüpfel & Michael Kobr Herzblut (pol.-)

Zaledwie od dwóch tygodniu na rynku i już pierwsze miejsce - dlaczego mnie to nie dziwi?... Najnowsza, siódma już część przygód komisarza Kluftingera, dowodzi, że przaśny humor jeszcze się Niemcom nie znudził. Po polsku wyszły dwie książki z Kluftingerem, Szczodre gody oraz Operacja Seegrund. Proszę nie pytajcie mnie, czy będą dalsze części - to chyba najlepiej wie wydawnictwo Akcent, choć nawet tego nie jestem pewna (w sensie, czy wie). Sama zamierzam wkrótce przetestować najnowszego Kluftiego i orzec, czy jest się o co bić. 

2. Timur Vermes Er ist wieder da (pol.-)

Pisałam o tej książce tutaj. Hitler na razie zdetornizowany przez Kluftingera. Zobaczymy, czy niezwykle popularna powieść Vermesa odniesie sukces także i w Polsce. Wiadomo już, że zostanie u nas wydana, najpewniej jeszcze w tym roku.

3. Jussi Adler-Olsen Das Washington Dekret (pol. -) 

Niemcy kochają Jussiego. Najbardziej oczywiście za jego rewelacyjny cykl z Carlem Moerckiem (w Polsce wydawany przez Słowo Obraz Terytoria), ale i pozycje "standalone" utrzymują się miesiącami na listach bestsellerów. Tym razem mamy do czynienia z thrillerem osadzonym w kulisach Białego Domu (Duńczyk pisze amerykańską sensację?... hm...). Bestseller niby jest, ale słabo oceniany (poczytajcie tutaj). 

4. Jörg Maurer Unterholz (pol.-)

Kolejny przaśny kryminał, tym razem alpejski. Podobno Maurer jest bardzo śmieszny, ja na razie widziałam jedną ekranizację jego powieści - było nieźle, Maurer ma dość absurdalne poczucie humoru. Mam na liście do czytania, wkrótce zrecenzuję.

5. Anne Gesthuysen Wir sind doch Schwestern (pol.-)

Sądziłam, że to tygodniowa efemeryda, ale nie, książka uparcie tkwi na liście. Niemiecka autorka nakreśliła wspaniałe opowieści o życiu, w których wielka historia przeplata się z codziennymi anekdotami. Może to jednak coś odpowiedniego na nasz rynek?...

6. Paulo Coelho Die Schriften von Accra (oryg. Manuscrito Encontrado em Accra, pol.-)

Najnowszy Coelho, w Polsce chyba jeszcze niezapowiadany. Autor ma stałą prenumeratę na miejsca w rankingu bestsellerów i nikomu nie trzeba wyjaśniać, co i jak.

7. Nele Neuhaus Böser Wolf (pol.)

"Zły wilk" zaczyna powoli się wycofywać. Jestem już po wysłuchaniu wersji dla uszu i pewnie wkrótce coś napiszę o tej książce. Na razie zaś polecam inną powieść Neuhaus z tego samego cyklu "Śnieżka musi umrzeć", która ukaże się w tym roku w wydawnictwie Media Rodzina. 

8. Hillary Mantel Falken (oryg. Bring up the Bodies, pol. Na szafocie, Sonia Draga 2013)

Druga, po „W komnatach Wolf Hall” nagrodzona nagrodą Bookera powieść Mantel. Jest to druga część trylogii o Thomasie Cromwellu. Nakładem Wydawnictwa Sonia Draga ukaże się w tym roku pod  tytułem "Na szafocie". 

9. Kate Morton Die verlorenen Spuren (oryg. The Secret Keeper, pol. Strażnik tajemnic, wyd. Albatros 2013)

Kolejny hit australijskiej pisarki, zapowiadany u nas przez wydawnictwo Albatros na sierpień tego roku. 

10. John Green Das Schicksal ist ein mieser Verräter (oryg. The Fault in Our Stars, pol. Gwiazd naszych wina, wyd. Bukowy Las)

"Wnikliwa, odważna, pełna humoru i ostra Gwiazd naszych wina to najambitniejsza i najbardziej wzruszająca powieść Johna Greena. Autor w błyskotliwy sposób zgłębia w niej tragiczną kwestię życia i miłości" - tak pisze o tej powieści wydawca. Ma rację?...

No i jak Wam się widzą wiosenne książkowe trele zza Odry? Będzie wiosna?...

Reginald Hill "Rache verjährt nicht" (Woodcutter) - o drwalu i zemście?...

Wydawnictwo: Suhrkamp Verlag
Tytuł oryginału: The Woodcutter
Data premiery: 11.11.2012
Liczba stron: 683
Cena: 19,95 euro

Pozwólcie, że rozpocznę cytatem:

Jestem człowiekiem o na wskroś pojednawczym usposobieniu. A oto moje życzenia: skromny domek kryty strzechą, przy tym jednak dobre łóżko, dobre jedzenie, mleko i masło pierwszej świeżości, przed oknem kwiaty, przed drzwiami kilka pięknych drzew, jeśli zaś dobry Bóg chce mnie w pełni uszczęśliwić, to niech da mi się nacieszyć widokiem sześciu czy siedmiu moich nieprzyjaciół wiszących na tych drzewach. Z sercem przepełnionym wzruszeniem wybaczę im wszystkie krzywdy, jakie mi wyrządzili w życiu – no, trzeba wybaczać nieprzyjaciołom, ale nie wcześniej, nim zawisną.

Heinrich Heine 

Czym to pachnie? Coś jakby... zemstą? Jeśli weźmiemy do tego bardzo plakatywny niemiecki tytuł (Zemsta nie ulega przedawnieniu) ostatniej powieści Reginalda Hilla, a także liczne cytaty i skojarzenia z Hrabią Monte Christo, nabierzemy stuprocentowego przekonania, że motywem przewodnim będzie tutaj zemsta. Przekonanie to ucementuje się, gdy autor wprowadzi nas w historię swego bohatera. Wolf Hadda pewnego dnia traci wszystko - rodzinę, majątek, dobre imię i wolność. Do jego domu o świcie wpada tabun policjantów, wymachujących nakazem przeszukania, on sam zostaje zatrzymany pod zarzutem malwersacji oraz pedofilii. Ktoś go wrabia - myślimy natychmiast i już malujemy sobie dalszy ciąg: Hadda wychodzi po latach więzienia i mści się na swych wrogach. 

Ha!... Tak postąpiłby może pisarski żółtodziób, nowicjusz wprawiający się dopiero w niuansach suspensu, ale nie Reginald Hill. Ten nestor kryminału nie od dziś wiedział, jak wodzić za nos czytelnika i nigdy nie pozwoliłby sobie, by czytelnik już na pierwszych stronach rozgryzł jego intrygę. Mistrz manipulacji tak położy tropy, że wielokrotnie zwątpimy w niewinność Haddy, na przemian wynosząc go na ołtarze męczeństwa i strącając w piekielne otchłanie, by cierpiał za grzechy. To w końcu Hadda jest pedofilem czy nie?... Zrobił przekręt czy nie?... Oszukuje wszystkich, łącznie z sobą, czy nie?... Co jest prawdą, a co perfidną iluzją?... Nie myślcie sobie, że tak dzieje się tylko z naiwnym czytelnikiem, ślepo podążającym za literackim tropem, w pułapkę zastawioną przez Haddę wpada również profesjonalistka, więzienna psychiatra doktor Ozigbo, która z czasem zaczyna żywić do osadzonego uczucia, całkowicie kłócące się z jej zawodową etyką. I w ten sposób wszyscy ulegamy iluzji, kompletnie bezradni wobec miażdżącej maestrii Hilla, który spokojnym piórem, bez egzaltacji i histerii, bez tanich patetycznych sztuczek kreśli wielką, epicką historię, w której się zatapiamy bez reszty. 

Siła tej książki tkwi w psychologicznym wyrafinowaniu. Owszem, autor sporadycznie zaserwuje ten czy inny fajerwerk, przyprawi swe dzieło spektakularną sceną, ale nie szafuje przy tym brutalnością i rozbryzgami krwi. Tutaj smakuje się każdą scenę (rozkochani w angielskich krajobrazach będą mieli prawdziwą ucztę), każdy dialog (co za misterny, precyzyjny i podszyty subtelną ironią język!), każdy rys bohatera (przywodzący na myśl angielskich i francuskich klasyków - tak, znowu Hrabia Monte Christo, może nawet pan Rochester). Tutaj przeżywa się emocje przekraczające ramy zwykłego kryminału, tutaj wchodzą w grę uczucia wielkie i pierwotne, a także wyrachowanie, zlodowacenie duszy i skrywane przez lata mroczne tajemnice. W chwili, gdy już wydaje nam się, iż wszystko wiemy, Hill zbiera wątki i rzuca kluczowe postacie na skałę (dosłownie) w kulminacyjnej scenie, której dramatyzm i emocje łączą się w perfekcyjny sposób. Acha, i jedno ostrzeżenie: nie myślcie sobie, że ta domniemana zemsta to kluczowy motyw tej powieści. Nie dajcie się zwieść: tutaj zwodnicze pułapki czyhają na każdym kroku. 

Nie będę ględzić i kadzić - to jest majstersztyk, sublimacja dobrej literatury ocierającej się o kryminał,  i wreszcie - niestety - pożegnalny prezent Hilla dla miłośników jego prozy. Na takie książki czeka się latami.

Winslow Homer - The Woodcutter, 1891 - odegra tu niebagatelną rolę

Pierwsze zdanie: "Lato 1965: Profumo popadł w niełaskę; Ward zmarł; Beatlesi na pierwszym miejscu z albumem Please Please Me; Martin Luther King miał swoje marzenie; marzenie JFK miało nie potrwać długo; zimna wojna osiągnęła najniższe temperatury; świeży powiew zmian wiał coraz mocniej w kolonialnej Afryce, zaś jego mocne podmuchy odczuwalne były aż po Wrota Łez w kontrolowanym przez Brytyjczyków Adenie."

Gdzie i kiedy: Wielka Brytania: Londyn i hrabstwo Kumbria, 2008-2018 

W dwóch słowach: wyrafinowana i wysmakowana

Dla kogo: dla ceniących misterną intrygę i angielskie epickie klimaty

Ciepło / zimno: 98°

Książkę przeczytałam w ramach wyzwania Anety "Czytamy kryminały". 

O wiatrakach i tulipanach?... Nic bardziej mylnego!

W zasadzie już sama okładka tej książki powinna być ostrzeżeniem. Ekspresyjna, naturalistyczna, straszna – i znakomicie oddająca to, co czeka osobę, który odważy się po nią sięgnąć. Bo to nie jest książka dla wrażliwców i eterycznych mimoz. To, co debiutująca powieścią Wściekła skóra Agnieszka Miklis serwuje czytelnikom, to materiał nietuzinkowy, drastyczny i odpychający.

Na portalu Zbrodnia w Bibliotece można przeczytać moją recenzję tej powieści. Zapraszam!

Austin Wright "Tony i Susan" czyli rzecz o słodkości zemsty

Wydawca: MUZA S.A.
Tytuł oryginalny: Tony and Susan
Tłumaczenie: Jędrzej Polak
Data premiery: 2011-08-24
Liczba stron: 351
Cena: 29,99 zł

Niepozorny tytuł, dyskretna okładka, nazwisko autora, które raczej nikomu, kto nie specjalizował się we współczesnej literaturze amerykańskiej, nic nie powie. Po co zatem sięgać po tę książkę, która w sztuce mimikry najwyraźniej osiągnęła mistrzostwo? Odpowiedź nie może być prostsza: bo to jest dobra literatura. 

Rzecz dzieje się w gdzieś na początku lat osiemdziesiątych. Susan, matka trojga dzieci i żona, od lat żyje tylko jednym projektem, noszącym nazwę "usatysfakcjonowanie Arnolda". Arnold to jej mąż, lekarz kardiochirurg, którego poślubiła po rozwodzie z pierwszym mężem, Edwardem, powtarzając w tym nowym związku wszystkie błędy pierwszego. I oto ten Edward, niedoszły pisarz i zapatrzony w siebie życiowy nieudacznik, po latach milczenia przysyła jej manuskrypt swej powieści, z prośbą o przeczytanie i odpowiedź na jedno pytanie: "czego tej książce brakuje". Kobieta broni się przed lekturą dzieła, odwleka ją, znajduje milion wymówek, by jej nie rozpoczynać. Kiedy jednak się za nią zabiera, wsiąka w nią i zaczyna chłonąć jak spragniona deszczu pustynia. A wraz z nią czytelnik. Bo to, co opowiada Edward, jest wstrząsające. 

Zwykła rodzina, on - matematyk wykładający na uniwersytecie, udaje się na wakacje. Po drodze zostają napadnięci, bandyci gwałcą i mordują żonę i córkę, Tony Hastings, upodlony, zostaje wyrzucony z samochodu w środku lasu. Tony. Czerpiący siłę ze swego statusu matematyka i osoby cywilizowanej, gardzący przemocą, ceniący rozsądek, zostaje skonfrontowany z dziką przemocą, z żywiołem niekontrolowanym i prymitywnym, pozwala, by agresorzy dokonali swego dzieła. Wybiera defensywę, pasywność, popełnia najgorszy z możliwych grzech zaniechania. I traci wszystko. Dopiero z czasem, kiedy zdezorientowany i szukający zaczepienia powraca na tory starego życia, uświadamia sobie, że za własną "rozwagą" i "ucywilizowaniem" kryje się... tchórzostwo. 

Im bardziej się gubi Tony, tym bardziej Susan odnajdue się w podesłanym przez Edwarda bezlitosnym thrillerze, którym nie pogardziłby Quentin Tarantino. Zastosowany tutaj zabieg retoryczny książki w książce nie jest nowy, ale tutaj te "dwie historie w jednym" są splecione ze sobą w sposób naprawdę elektryzujący. To przenikanie się obu płaszczyzn - fikcyjnej i realistycznej - zazębianie się obu intryg, wzbogacone o refleksje obu protagonistów, pełne ironii i powolnego docierania do sedna samego siebie, stanowią niepowtarzalny walor powieści. I Tony, i Susan zeskrobują z siebie warstwy kłamstw i niedopowiedzeń, dochodzą pomału do niewygodnych i przysypanych wygodnictwem prawd o sobie. I odkrywają smak nienawiści. Uczą się przekraczać granice. Poznają słodycz zemsty, która dodatkowo okazuje się cierpka i paląca. Najciekawsze jest pytanie, kto się mści na kim, i za co. 

Wright świetnie to sobie zaplanował, stworzył kompozycję wielopłaszczyznową i przewrotną, inteligentnie zabawił się z czytelnikiem, łącząc szybkość page-turnera z głębią psychologicznego dramatu. A Jędrzej Polak jak zwykle znakomicie przełożył całość na polski, a nie na "przetłumaczony".

Pierwsze zdanie: "To wszystko zaczęło się od listu nadesłanego we wrześniu przez Edwarda, pierwszego męża Susan Morrow."

Gdzie i kiedy: USA, lata osiemdziesiąte

W dwóch słowach: przewrotna i niejednoznaczna

Dla kogo: dla miłośników wielkiej amerykańskiej prozy i łagodnych opowieści o przemocy.
Ciepło / zimno: 79°

Raquel J. Palacio "Wunder" (Cud), miód i orzeszki?...

Wydawnictwo: Carl Hanser Verlag
Data premiery: 28.01.2013
Tytuł oryginału: Wonder
Liczba stron: 384
Cena: 16,90 euro
Polecany wiek: 10 - 12 lat 

To był spontaniczny zakup. Ot, przechadzałam się po dziale młodzieżowym monachijskiego Hugendubla, a tamtejsi pracownicy mają w zwyczaju opatrywać wybrane książki karteczkami z osobistymi polecankami. Ta książka mrugnęła do mnie okiem, zaśmiała się i wreszcie zatupała nóżkami, żeby zwrócić na siebie uwagę. 

To co pani z Hugendubla napisała na karteczce, było frapujące i obiecywało wielkie emocje. Miała rację? I tak, i nie. Muszę przyznać, że książka nie tylko potrafiła zwrócić na siebie uwagę, ale i bez reszty pochłonęła mnie z zębami i kopytami. Początek zmiótł mnie z nóg do tego stopnia, że zaniedbałam rodzinę, pracę i w ogóle wszystko wokół siebie, by poświęcić się bez reszty Augustowi. Auggie ma dziesięć lat i nie jest normalnym dziesięciolatkiem. Urodził się z niezwykle rzadkim genetycznym defektem, a właściwie rzucający kośćmi los zabawił się jego kosztem i obdarzył niemal nieprawdopodobną mieszanką kilku anomalii w chromosomach. W efekcie przez pierwsze lata lekarze nieustannie walczyli o życie chłopca, a potem o to, by nadać mu w miarę ludzki wygląd. W zasadzie nie powinien był przeżyć. Cud.

"Cud" w całym tym nieszczęściu miał niezwykłe szczęście - rodziców, którzy przyjęli go takim, jakim jest i bezgranicznie pokochali. Takim, jakim jest - czyli jakim? Auggie nie opisuje swego wyglądu, twierdząc, że jakkolwiek byście sobie wyobrażali jego twarz, rzeczywistość jest gorsza. Znacznie gorsza. I tak przez pierwszą część powieści to wyobraźnia czytelnika, połączona z opisem reakcji ludzi na Augusta, gra centralną rolę. Dopiero gdzieś później, z opowieści innych osób, dowiadujemy się o braku uszu, o oczach, osadzonych niesymetrycznie i nie tam, gdzie znajdują się u innych ludzi, o nieproporcjonalnie wielkim i mięsistym nosie, o cofniętym, szczątkowym podbródku, który lekarze wyczarowali mu z kości biodrowej i wszczepili w miejsce, gdzie ziała dziura. 

August dopiero w wielu dziesięciu lat po raz pierwszy idzie do szkoły - przedtem uczyła go w domu matka, ze względu na częste operacje i stan zdrowia syna. I tak pierwszy dzień szkoły rozpoczyna najbardziej traumatyczny, posępny i najbardziej obfity w wydarzenia okres w jego życiu, który zmieni go w sposób nieodwracalny. Muszę przyznać, że opowieść Auggiego niemal do samego końca jest zgodna z tym, co obiecywała pani z księgarni: frapująca, chwytająca za serce, dotykająca do głębi, wyciskająca łzy z oczu. To wspaniały hymn na temat obcości i wyalienowania, potępiający dwulicowość i hipokryzję. To również refleksja na temat sedna człowieczeństwa, siły odwagi oraz znaczenia przyjaźni. Opowieść o wielkich pytaniach i wielkich problemach małego człowieczka. 

A jednak, mimo wszystko, niech mi ktoś odpowie na pytanie, dlaczego w finalnych scenach, kiedy dobro zwycięża, a zło przegrywa, kiedy dyrektor szkoły wygłasza płomienną, chwytającą za serce mowę, miałam wrażenie, że znalazłam się w ckliwym, tanim, amerykańskim wyciskaczu łez, w którym chodzi o polityczną poprawność i przesłodzony happy end? Dlaczego nie mogę odpędzić myśli, że w prawdziwym życiu wszystko potoczyłoby się nieco odmiennym torem?... Naprawdę jestem taką cyniczną babą, która wszędzie doszukuje się fałszu i nie potrafi otworzyć na "cud"?... 

Zastanawiam się, czy naprawdę tę książkę ratuje fakt, iż przeznaczona jest dla młodziaków, dziesięcio-dwunastolatków. I czego taki młody czytelnik potrzebuje bardziej: jednoznacznego wskazania drogi i prymitywnego dydaktyzmu, czy bodźców, które zmuszą go samodzielnego myślenia i otwarcia serca na innych...

Pierwsze zdanie: "Wiem, że nie jestem normalnym dziesięciolatkiem."

Gdzie i kiedy: Nowy Jork, współcześnie

W dwóch słowach: ckliwa i dydaktyczna

Dla kogo: dla lubiących uronić łezkę i szukających jednoznacznych werdyktów
Ciepło / zimno: 50°