szczodraki z kapustą i jabłkiem

Przyszliśmy tu po szczodraka – powiadamy Wom,

a jakeście nie upiekli, dajcie chleba krom.

Zapłaci Wam sam Pan Jezus i ten święty Jon.

Rodź się pszenicko i żytko,

na ten Nowy Rocek wszystko.

Rodź się pszenicko, łowiesek i bób,

Aby w Nowym Roku nie dopadł nas głód.

"Tradycja zaczarowana w potrawach regionu wielickiego"

praca zbiorowa pod redakcją Barbary Rotter - Stankiewicz, Julii Jelonek

Szczodraki, to tradycyjne bułki, które dawniej wypiekano w Polsce z okazji Święta Trzech Króli. Wręczano je kolędnikom i gościom z życzeniami szczęścia i obfitości w nadchodzącym roku. Do dziś tradycja ich wypiekania zachowała się w wielu polskich domach na południowym - wschodzie kraju. Ich nazwa pochodzi od słowa szczodry, symbolizującego obfitość, hojność i radość, które zapanują w nadchodzącym roku. Wypiek ten ma swoje korzenie w XIX wieku, kiedy to szczodraki wręczano jako dar podczas kolędowania, które zdarzało się nazywać szczodrowaniem. Szczodraki, to wypieki z ciasta drożdżowego lub kruchego, o kształcie bułek, pierożków lub rogalików, nadziewana zarówno słodkim, jak i słonym farszem, ale trzeba było jeść ją uważnie, bo w środku kryła się dodatkowa atrakcja. Otóż według legend, w niektórych regionach do środka jednego szczodraka wkładało się migdał lub ziarno fasoli, miało to przynieść szczęście temu, kto na niego trafił. Niezależnie od przepisu i nadzienia, bułki te zawsze w tradycji ludowej były symbolem dostatku i wzajemnej międzyludzkiej życzliwości. Ich wręczanie było gestem dobrej woli i życzeniami obfitości w nadchodzącym roku. Moje tegoroczne szczodraki z kapustą i jabłkiem, to drożdżowe bułeczki w kształcie pierogów nadziane wytrawnym farszem, można także przygotować inne potrawy na Święto Trzech Króli.

1/2 główki białej kapusty

2 jabłka

1 cebula

30 g masła

30 ml oleju

100 ml bulionu

sól

pieprz

majeranek

Na patelni na rozgrzanym maśle i oleju zeszklić pokrojoną w kostkę cebulę, dodać posiekaną kapustę i chwilę smażyć. Dodać jabłko starte na tarce o grubych oczkach, chwilę smażyć. Całość podlać bulionem i gotować, aż płyn odparuje. Farsz doprawić do smaku solą, pieprzem oraz majerankiem.

500 g mąki pszennej

1 jajko

100 g masła

200 ml mleka

30 g drożdży

20 g cukru

100 g kwaśnej śmietany

1 łyżeczka soli

W misce rozrobić drożdże i cukier w letnim mleku, odstawić na kilka minut. Do miski przesiać mąkę, dodać jajko, sól, śmietanę i rozpuszczone masło i wyrobić gładkie i elastyczne ciasto. Ciasto włożyć do miski, przykryć ściereczką i odstawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia na około 60 minut. Z wyrośniętego ciasta odkrawać kawałki ciasta, rozpłaszczać na dłoni, nadziewać farszem i dokładnie sklejać. Pierogi układać na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Blachę przykryć i odstawić do wyrośnięcia na około 30 minut.

1 jajko

sezam

Pierogi posmarować rozmąconym jajkiem, posypać sezamem. Blachę wstawić do piekarnika nagrzanego do 180º C i piec przez około 20 minut na złoty kolor.

roscon de Reyes

Roscon de Reyes lub pastel de Reyes, to tradycyjne ciasto w kształcie pierścienia królujące na stołach Hiszpanii podczas święta Trzech Króli. Przepis jest bardzo prosty, na bazie ciasta drożdżowego z nadzieniem, udekorowane z wierzchu kandyzowanymi owocami i niekiedy migdałowymi płatkami. W najprostszej wersji podane z bitą śmietaną, ale może to być również krem truflowy lub waniliowy. Roscon de Reyes z marcepanowym nadzieniem, obłożone kandyzowanymi wiśniami, podane z bitą śmietaną, jest bardzo łatwe do do upieczenia, jednak potrzeba czasu na przygotowanie ciasta, które musi wyrastać odpowiednio długo.

10 g drożdży
130 g mąki pszennej
70 g mleka

W misce połączyć razem ciepłe mleko, mąkę oraz pokruszone drożdże. Z całości wyrobić ciasto, które należy uformować w kulę. Do dużej miski nalać ciepłej wody, a następnie umieścić w niej kulę ciasta. Kula musi znajdować się w wodzie do czasu aż wypłynie na powierzchnię, czyli około 10 minut.

60 g mleka
70 g masła
2 jajka
20 g drożdży
120 g cukru pudru
skórka z 1 pomarańczy
skórka z 1 cytryny
450 mąki pszennej
szczypta soli
200 g masy marcepanowej

Do miski wlać ciepłe mleko, dodać pokruszone drożdże, wymieszać, odstawić na chwilę aż zacznie bąbelkować. Do miski przesiać mąkę. Dodać jajka, miękkie masło, cukier puder, skórki z cytrusów, szczyptę soli, odstawiony zaczyn, a także kulę ciasta z początkowego zaczynu. Całość dokładnie wyrobić, a następnie uformować kulę, włożyć do miski i odstawić pod przykryciem w ciepłe miejsce na 5 godzin, do podwojenia swojej objętości. Po tym czasie wyjąć ciasto na blat kuchenny, ciasto rozwałkować na prostokąt, ułożyć zrolowany marcepan, który należy owinąć ciastem. Z ciasta uformować pierścień, który ułożyć na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Całość przykryć folią spożywcza i odstawić na 2 godziny do wyrastania.

1 żółtko

Posmarować wyrośnięty pierścień rozbełtanym żółtkiem, blachę wstawić do piekarnika nagrzanego do 200° C i piec około 15 minut, następnie obniżyć temperaturę do 180° C i dopiekać kolejne 30 minut.

150 ml śmietany do ubijania
30 g cukru pudru

W misce ubić śmietanę z cukrem na sztywno. Pierścień przekroić wzdłuż na dwie części. Pierwszą część ułożyć na paterze, na wierzchu rozsmarować ubitą śmietanę, przykryć drugą częścią ciasta.

sok z 1/2 cytryny
100 g cukru pudru

100 g kandyzowanych wiśni

Wieniec ozdabiać lukrem przygotowanym z soku z cytryny oraz cukru pudru oraz wiśniami.

mini roscones de Reyes

Roscon de Reyes, to tradycyjne ciasto hiszpańskie serwowane na święto Trzech Króli. Prawdopodobnie zwyczaj ten trafił na hiszpańskie stoły dzięki francuskiemu królowi Ludwikowi XV. Historia głosi, że szef kuchni dworu, pochodzenia słowiańskiego, chciał poczęstować monarchę w Święto Trzech Króli tradycyjnym rosconem ze swojej ziemi, ale z niespodzianką w środku, diamentowym medalionem, który kupił dzięki współpracy z innymi członkami służby. Podczas gdy tradycja zaginęła w Europie Wschodniej, Ludwik XV był zachwycony wynalazkiem i poświęcił się jego propagowaniu wśród francuskiej i europejskiej arystokracji z monetą w środku. W ten sposób przez cały XVIII wiek docierał do Hiszpanii, gdzie spotkał się z doskonałym przyjęciem. Wkrótce zwyczaj przeszedł ze szlachty na zwykłych ludzi, a Madryt i Sewilla były ważnymi bastionami tego arcydzieła ciasta. Stopniowo cały kraj i jego kolonie, zwłaszcza Meksyk, były uwiedzione niepowtarzalnym smakiem. Mini roscones de Reyes z marcepanowym nadzieniem, obłożone morelami, podpatrzone u Ani, jest bardzo łatwe do do upieczenia, jednak potrzeba czasu na przygotowanie ciasta, które musi wyrastać odpowiednio długo.  

10 g drożdży

130 g mąki pszennej

70 g mleka

W misce połączyć razem ciepłe mleko, mąkę oraz pokruszone drożdże. Z całości wyrobić ciasto, które należy uformować w kulę. Do dużej miski nalać ciepłej wody, a następnie umieścić w niej kulę ciasta. Kula musi znajdować się w wodzie do czasu aż wypłynie na powierzchnię, czyli około 10 minut.

60 g mleka

70 g masła

2 jajka

20 g drożdży

120 g cukru pudru

skórka z 1 pomarańczy

skórka z 1 cytryny

450 mąki pszennej

szczypta soli

200 g masy marcepanowej

Do miski wlać ciepłe mleko, dodać pokruszone drożdże, wymieszać, odstawić na chwilę aż zacznie bąbelkować. Do miski przesiać mąkę. Dodać jajka, miękkie masło, cukier puder, skórki z cytrusów, szczyptę soli, odstawiony zaczyn, a także kulę ciasta z początkowego zaczynu. Całość dokładnie wyrobić, a następnie uformować kulę, włożyć do miski i odstawić pod przykryciem w ciepłe miejsce na 5 godzin, do podwojenia swojej objętości. Po tym czasie wyjąć ciasto na blat kuchenny, podzielić na dwa kule, każdą odłożyć na co najmniej 5 minut. Każdą kulę ciasta rozwałkować na duży prostokąt, który należy przeciąć na pół. Na każdej połówce ułożyć zrolowany marcepan, który należy owinąć ciastem tworząc długi rulon. Rulon podzielić na trzy części, które należy umieścić w formie na donaty. Przykryć folią spożywcza i odstawić na 2 godziny do wyrastania. 

1 żółtko

30 g suszonych moreli 

Posmarować wyrośnięte bułeczki rozbełtanym żółtkiem, na wierzchu ułożyć pokrojone morele, formę wstawić do piekarnika nagrzanego do 200° C i piec je około 15 minut, następnie obniżyć temperaturę do 180° C i dopiekać kolejne 12 minut. 

sok z 1/2 cytryny

100 g cukru pudru

Bułeczki ozdabiać lukrem przygotowanym z soku z cytryny oraz cukru pudru.

bolo rei

Bolo rei, w dosłownym tłumaczeniu według źródła oznacza ciasto królewskie i jest tradycyjnym portugalskim ciastem, spożywanym w okresie świąt Bożego Narodzenia, od 25 grudnia do dnia Trzech Króli. Receptura bolo rei pochodzi z Francji i trafiła do Portugalii w XIX wieku. Bolo rei wypiekane jest z ciasta drożdżowego i zawiera dużo różnych orzechów i kandyzowanych bakalii. Bolo rei upieczone na podstawie przepisu z Food52, jest pyszna, mięciutka i po brzegi napakowana suszonymi owocami i aromatyzowana Porto. W święto Trzech Króli, które kończy okres bożonarodzeniowy, warto powrócić do staropolskiego zwyczaju, związanego z obchodami święta i upiec drożdżowe ciasto na Trzech Króli. W Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i hiszpańskojęzycznych krajach południowoamerykańskich na święto wypieka się wieniec Trzech Króli i ozdabia kandyzowanymi owocami, symbolizującymi drogie kamienie. We Francji wykonuje się z ciasta francuskiego i najczęściej nadziewa masą migdałową, czyli polecam mini galettes des Rois. Według polskiej tradycji można upiec szczodraki z grzybami lub langosze à la szczodraki według tradycji naszych sąsiadów, może też królować królewska babka drożdżowa.

400 g mąki pszennej

100 g masła

2 jajka

50 g cukru

90 ml mleka

7 g suchych drożdży 

35 ml Porto

300 g bakalii

150 g orzechów

szczypta soli

30 g dżemu morelowego z wanilią

cukier puder

Do miski wlać ciepłe mleko, dodać drożdże oraz cukier, wymieszać. Do składników dodać mąkę, sól oraz masło i całość wyrabiać przez około 10 minut, aż ciasto będzie gładkie i elastyczne. Do ciasta dodać 3/4 ilości pokrojonych bakalii oraz orzechy i wymieszać. Miskę przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce, do czasu aż ciasto podwoi swoją objętość. Po tym czasie ciasto uformować w wieniec i ułożyć na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia, dowolnie udekorować pozostałymi bakaliami. Wieniec przykryć ściereczką kuchenną i pozostawić w cieple na 30 minut, do podwojenia objętości. Wieniec wstawić do piekarnika nagrzanego do 180º C na około 35 minut, aż się ładnie zrumieni. Wieniec po wyjęciu z piekarnika posmarować dżemem morelowym i posypać cukrem pudrem.

królewska babka drożdżowa

Pyszna, mięciutka i puszysta babka drożdżowa po brzegi napakowana suszonymi owocami, aromatyzowana rumem, oblana lukrem z dodatkiem soku z cytryny jest dokonała na świętowania dnia Trzech Króli. W święto Trzech Króli, które kończy okres bożonarodzeniowy, warto powrócić do staropolskiego zwyczaju, związanego z obchodami święta i upiec drożdżowe ciasto na Trzech Króli. W Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i hiszpańskojęzycznych krajach południowoamerykańskich na święto wypieka się wieniec Trzech Króli i ozdabia kandyzowanymi owocami, symbolizującymi drogie kamienie. We Francji wykonuje się z ciasta francuskiego i najczęściej nadziewa masą migdałową czyli polecam mini galettes des Rois. Według polskiej tradycji można upiec szczodraki z grzybami lub langosze à la szczodraki według tradycji naszych sąsiadów. W tegoroczne święto króluje na stole królewska babka drożdżowa inspirowana przepisem z Gourmet Traveller.

500 g mąki pszennej

110 ml mleka

100 ml wody

9 g suchych drożdży

60 g cukru pudru 

55 ml oleju

szczypta soli

skórka z 1 cytryny 

skórka z 1 pomarańczy 

2 jajka 

1 łyżka ekstraktu waniliowego

75 g masła

150 g suszonych owoców

30 ml rumu
 

W miseczce zalać pokrojone w kostkę owoce rumem, odstawić. Do miski wlać ciepłe mleko i wodę, dodać drożdże, cukier i wymieszać. Następnie dodać mąkę, roztrzepane jajka, ekstrakt, sól, skórki z cytrusów i wyrobić ciasto. Następnie dodać miękkie masło i wyrobić ciasto, aż będzie gładkie i elastyczne. Ciasto umieścić w misce, przykryć ściereczką i odstawić na godzinę do wyrośnięcia. Po tym czasie ciasto rozłożyć na kwadrat na posypanym mąką blacie, na wierzchu rozłożyć owoce, ciasto zwinąć w roladę i ułożyć w formie na babkę wysmarowanej masłem i wysypanej mąką. Formę przykryć ściereczką i pozostawić ciasto do wyrośnięcia na około 40 minut, aż podwoi swoją objętość. Ciasto wstawić do piekarnika nagrzanego do 180° C na około 35 minut i piec, aż się ładnie zrumieni. Babkę ostudzić a następnie wyciągnąć z foremki.

100 g cukru pudru

sok z 1/2 cytryny 
 

Babkę posmarować lukrem, zrobionym z cukru i soku z cytryny. Dowolnie udekorować.

langosze à la szczodraki

Z dniem Trzech Króli wiąże się z Polsce i w innych krajach wiele obyczajów i tradycyjnych potraw. We Francji piecze się z ciasta francuskiego i nadziewa masą migdałową mini galettes des Rois. W Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i hiszpańskojęzycznych krajach południowoamerykańskich na święto wypieka się wieniec Trzech Króli i ozdabia kandyzowanymi owocami, symbolizującymi drogie kamienie. Ale i my mamy się czym pochwalić, możemy upiec drożdżowe ciasto na Trzech Króli lub upiec szczodraki z grzybami. Można połączyć tradycje z naszymi sąsiadami i spróbować drożdżowych langoszy formowanych jak szczodraki, smażonych w głębokim tłuszczu, nadziewanych mięsem z dużą ilością czosnku, zapieczonych pod kołderką z sera. Pyszne langosze à la szczodraki przygotowane według przepisu z programu telewizyjnego, są idealne by świętować wieczór Trzech Króli.

250 g mielonej wieprzowiny

250 g mielonej wołowiny

2 łyżki koncentratu pomidorowego

1 główka czosnku

3 łyżki oleju
1/2 pęczka natki pietruszki
ostra papryka w proszku

cukier

ocet

sól

pieprz

Na patelni na rozgrzanym oleju zeszklić posiekany czosnek, dodać mięso i całość podsmażyć, dodać koncentrat, wymieszać i całość podsmażyć. Dodać posiekaną natkę pietruszki, wymieszać, farsz doprawić do smaku cukrem, solą, pieprzem, papryką i octem.

2 ugotowane ziemniaki

12 g drożdży

400 ml wody

1 łyżka soli

650 g mąki pszennej

olej do smażenia

300 g żółtego sera

Do miski wkruszyć drożdże, dolać ciepłą wodę i mieszać, aż się rozpuszczą. Następnie dodać sól, mąkę oraz rozgniecione ziemniaki i zagnieć ciasto. Ciasto włożyć do miski, przykryć ściereczką i pozostawić do wyrośnięcia na godzinę. Po tym czasie ciasto rozwałkować na posypanym mąką blacie i miseczką wycinać kółka. Na placek nałożyć łyżkę farszu, złożyć ciasto na pół, tak aby powstał pieróg i dobrze zlepić. W garnku rozgrzać olej. Pierogi smażyć partiami z każdej ze stron, aż nabiorą złotego koloru. Potem odłożyć do odsączenia na papier kuchenny. Na blasze wyłożonej papierem do pieczenia układać pierogi, posypać je startym serem i zapiekać około 3 minut w piekarniku rozgrzanym do 180° C.

mini galettes des Rois

Ciasto Trzech Króli, we Francji wykonuje się z ciasta francuskiego i najczęściej nadziewa masą migdałową. Tradycyjnie w każdym cieście można znaleźć ziarno bobu i osoba, która odkrywa w swoim kawałku ciasta owo ziarno, staje się królem, i nosi przygotowaną specjalnie na tę okazję koronę. Z czasem, ziarna zastąpiono figurkami, i tak koniec XVIII wieku, w ciastach pojawiły się figurki porcelanowe przedstawiające postać dzieciątka Jezus. W święto Trzech Króli, które kończy okres bożonarodzeniowy, warto powrócić do staropolskiego zwyczaju, związanego z obchodami święta i upiec drożdżowe ciasto na Trzech Króli. W Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i hiszpańskojęzycznych krajach południowoamerykańskich na święto wypieka się wieniec Trzech Króli i ozdabia kandyzowanymi owocami, symbolizującymi drogie kamienie. W według polskiej tradycji można upiec szczodraki z grzybami. Na tegoroczne święto upiekłam mini ciasteczka z ciasta francuskiego, nadziane pysznym kremem migdałowo - budyniowym aromatyzowanym wanilią. Mini galettes des Rois inspirowane przepisem z bloga La receta de la felicidad są przepyszne, mają tylko jedną wadę, bardzo szybko znikają.

1 żółtko

125 ml mleka

30 g cukru

10 g mąki ziemniaczanej

1 wanilia

Połowę ilości mleka, cukier oraz ziarenka z laski wanilii umieścić w rondlu i doprowadzić do wrzenia. W misce wymieszać trzepaczką pozostałe mleko, żółtko oraz mąkę ziemniaczaną Powoli wlać gorące mleko do masy jajecznej, cały czas mieszając trzepaczką. Przelać masę z powrotem do rondla i mieszając łyżką gotować na średnim ogniu, aż masa zgęstnieje. Zdjąć z ognia, masę przetrzeć przez sitko do miski, przykryć powierzchnię kremu folią i ostudzić. 

50 g masła

60 g cukru

2 jajka

125 g mielonych migdałów

W misce miksera utrzeć miękkie masło oraz cukier. Do masy dodać mielone migdały i utrzeć, następnie pojedynczo dodawać jajka, cały czas ubijając. Do utartego kremu migdałowego porcjami dodawać krem budyniowy, cały czas ubijając. Gotowy krem przełożyć do rękawa cukierniczego, schłodzić w lodówce.

550 g ciasta francuskiego

1 migdał

1 jajko

2 łyżki wody

Z ciasta francuskiego wyciąć kręgi. Połowę ułożyć na blasze wyłożonej papierem do pieczenia, skraj każdego posmarować rozbełtanym jajkiem wymieszanym z wodą. Na środku za pomocą rękawa cukierniczego umieścić krem. W jednym ciastku umieścić migdał. Następnie przykryć drugim okręgiem i przycisnąć brzegi, aby krem nie wypłynął podczas pieczenia. Tak przygotowane ciastka schłodzić w lodówce co najmniej 30 minut. Schłodzone ciastka wyjąć z lodówki i posmarować rozkłóconym jajkiem, za pomocą ostrego noża na wierzchu ciastek wyciąć wzór, pilnując, aby całkowicie nie przeciąć wierzchniego płata ciasta. Ciastka wstawić do piekarnika nagrzanego do 200º C i piec około 20 minut, aż ciastka się ładnie zarumienią.

szczodraki z grzybami

Według źródła dzień Trzech Króli kończy trwający od Wigilii Bożego Narodzenia, okres „świętych wieczorów”, a rozpoczyna zapusty, czyli karnawałowe zabawy. Jeszcze na początku XX wieku uroczyste obchodzenie świąt Bożego Narodzenia nie tylko w obrzędach kościelnych, ale i w życiu do­mowym, trwało do Trzech Króli. Gody nosiły też nazwę „dwunastu pustych dni” i były niezwykle ważne w ludowym kalendarzu; pogo­da panująca każdego dnia wróżyła warunki atmosferyczne na najbliższe dwanaście miesięcy. Wróżba przetrwała do dziś: "Gdy Trzy Króle pogodą obdarzą; nie zasypiaj ranków gospoda­rzu". Ostatnim ze „świętych wieczorów” był wieczór szczodry - wigilia Trzech Króli. Szczodry to tyle co hojny, nazwany tak na pamiątkę hojności Trzech Mędrców, którzy osobiście złożyli Dzieciątku swoje dary. Wieczór ten obowiązkowo należało spędzić na śpiewaniu kolęd i na towarzyskiej zabawie. Wszyscy członkowie rodziny zbierali się przy stole na tradycyjne gorące pierogi z sera albo tak zwane sójki pieczone w piecu chlebowym. Były to bułki - pierogi z drożdżowego ciasta z nadzieniem z marchwi, kapusty lub buraków i kaszy jagla­nej. Na Pomorzu, gdzie pieczono rogale - szczodraki, kolędowanie nazy­wano „chodzeniem po rogalach”, a kolędników szczodrakami. Szczo­draki popularne były zresztą w całej Polsce, a pieczono je z najlepszej mąki, często nadziewano kapustą, serem lub grzybami, nadzieniem cebulowym, a nawet mięsnym. Szczodraki miały swoją wymowę symboliczną; pieczono je takie, jaki był miniony rok. Gdy był urodzajny, lepiono duże rogale z białej mąki, nadziewane serem, farszem mięsnym lub kapustą z grzybami. Jeżeli zaś rok był biedny, szczodraki były malutkie, z mieszanej mą­ki, często z dodatkiem otrąb i bez nadzienia. Ale choćby rok, który upłynął, był najgorszy, to w przeddzień Trzech Króli szczodraki musiały być upieczone. Zapraszam na pyszne drożdżowe szczodraki z grzybami z przepisu Hanny Szymanderskiej z książki "Polskie tradycje świąteczne".

1 1/2 szklanki suszonych grzybów
1 szklanka orzechów
1 cebula
1/2 pęczka natki pietruszki
1 łyżka masła
1 jajko
sól
pieprz 

Grzyby moczyć przez noc w niewielkiej ilości wody, następnego dnia ugotować, odcedzić i drobno posiekać. Posiekaną cebulę zeszklić na maśle, dodać posiekane orzechy i chwilę smażyć, dodać grzyby i jeszcze chwilę smażyć, doprawić do smaku solą oraz pieprzem, na końcu wmieszać do masy jajko oraz posiekaną natkę pietruszki. 

500 g mąki pszennej
3 jajka
50 g masła
1 szklanka mleka
1/2 łyżeczki cukru
1 łyżeczka soli
9 g suszonych drożdży 

W misce rozrobić drożdże i cukier w letnim mleku, odstawić na kilka minut. Do miski przesiać mąkę, dodać dwa jajka i wyrobić ciasto, dodać rozpuszczone masło i wyrobić gładkie i elastyczne ciasto. Ciasto włożyć do miski, przykryć ściereczką i odstawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia. Z wyrośniętego ciasta odkrawać kawałki ciasta, rozpłaszczać na dłoni, nadzie­wać farszem i dokładnie sklejać. Bułeczki układać na blasze wyłożonej papierem do pieczenia, gdy podrosną, smarować rozkłóconym jajkiem i piec w piekarniku nagrzanym do 180º C przez około 15 minut na złoty kolor.

wieniec Trzech Króli

 

W święto Trzech Króli, które kończy okres bożonarodzeniowy, warto powrócić do staropolskiego zwyczaju, związanego z obchodami święta i upiec drożdżowe ciasto na Trzech Króli. W Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i hiszpańskojęzycznych krajach południowoamerykańskich na święto Trzech Króli, wypieka się placek rosca de Reyes. Ma on formę wieńca ozdobionego kandyzowanymi owocami, symbolizującymi drogie kamienie, co przypomina królewską koronę. Przepyszny drożdżowy wieniec Trzech Króli inspirowany tym przepisem, jest wypełniony suszoną żurawiną, migdałami oraz kandyzowanymi wiśniami i polany lukrem z dodatkiem ajerkoniaku.
 

1 szklanka suszonej żurawiny

3 łyżki likieru migdałowego
50 g masła
1/3 szklanki mąki pszennej
3/4 szklanki migdałów
3 łyżki cukru
skórka z 1 pomarańczy  

W misce wymieszać suszoną żurawinę z likierem migdałowym, zostawić do wchłonięcia. Dodać posiekane migdały, skórkę startą z pomarańczy, miękkie masło, cukier oraz mąkę i wszystko razem wymieszać.  

1 szklanka mleka

30 g drożdży
3 łyżki cukru
90 g masła
1/2 łyżeczki soli
2 jajka
skórka z 1 cytryny

600 g mąki pszennej 

50 g wiśni kandyzowanych 

Do ciepłego mleka dodać drożdże i cukier, odstawić na 10 minut. Dodać jajka, mąkę, miękkie masła oraz sól, skórkę z cytryny i wyrabiać, aż ciasto będzie sprężyste. Uformować z niego kulę, włożyć do wysmarowanej olejem miski, przykryć ściereczką, odstawić w ciepłe miejsce, aż podwoi swoją objętości. Na podsypanym mąką blacie rozwałkować ciasto na prostokąt o wymiarach 70x18 centymetrów, na nim rozłożyć nadzienie zostawiając kilka centymetrów wolnego miejsca z każdej strony. Ciasto zwinąć jak roladę, rulon przeciąć wzdłuż na pół i obie części ciasta zwijać naprzemiennie w warkocz, starając się, aby rozcięcia znajdowały się na wierzchu warkocza. Na koniec połączyć oba końce warkocza, formują okrągły wieniec. Wieniec ułożyć na blasze wyłożonej papierem do pieczenia, na wierzchu poukładać wiśnie. Wieniec przykryć ściereczką i odstawić do ponownego wyrośnięcia na około 30 minut. Wstawić do piekarnika nagrzanego do 180º  C i piec go na złoto, przez około 25 minut. 

1 szklanka cukru pudru
4 łyżki ajerkoniaku 

Cukier puder wymieszać z ajerkoniakiem i gotowym lukrem posmarować wieniec.  

ciasto na Trzech Króli

W Święto Trzech Króli, przypadające 6 stycznia, warto powrócić do staropolskiego zwyczaju, związanego z obchodami święta. Jest nim wypiekanie placka Trzech Króli, niezwykle popularne w Europie i w Ameryce. Według źródła w dawnej Polsce, w dniu Trzech Króli kończącym okres bożonarodzeniowy, a zaczynającym zapusty czyli czas karnawału, w zamożnych domach szlacheckich i mieszczańskich, zasiadano do uroczystego obiadu. Znajdował się w nim migdał, a jego znalazca otrzymywał tytuł Migdałowego Króla. Ciasto miało formę placka lub rogali, ale wówczas tylko w jednym z nich umieszczano migdał. Monarcha był najważniejszą osobą przez popołudnie i wieczór. Miał on jednak obowiązek zaproszenie uczestników świątecznej biesiady na zabawę karnawałową w swoim domu. Natomiast panny na wydaniu, odnajdując w cieście migdał, traktowały to, jako zapowiedź szybkiego zamążpójścia. Zwyczaj wypiekania specjalnego placka na Trzech Króli trafił do nas prawdopodobnie z Francji, dzięki Marii Gonzaga de Nevers, będącej żoną króla Władysława IV, a potem króla Jana II Kazimierza. Placek Trzech Króli stanowi od wieków świąteczny wypiek w Belgii, Hiszpanii, Francji, Meksyku, Niemczech czy w Szwajcarii. W Hiszpanii jest to roscón de Reyes, którego receptura pochodzi z przełomu wieków XIV i XV, we Francji i Szwajcarii - galette des Rois, znane od XVI stulecia, a w Stanach Zjednoczonych - king' s cake. Ciasto galette des Rois ma odmiany briochée i frangipane. W Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i hiszpańskojęzycznych krajach południowoamerykańskich na Trzech Króli wypieka się placek rosca de Reyes. Ma on formę wieńca ozdobionego kandyzowanymi owocami, symbolizującymi drogie kamienie, co przypomina królewską koronę. Przed wypieczeniem w cieście roscón de reyes umieszcza się la feve, ale nie tylko w postaci migdała, ale też srebrne i złote monety. Od 1874 roku w Niemczech zaczęto zastępować migdały figurkami z porcelany saksońskiej. Zgodnie z wielowiekowym obyczajem, ciasto Trzech Króli dzieli się na tyle porcji, ile osób zasiada przy stole i dodatkowo na część przeznaczoną dla nieznajomego biedaka, zwaną też dla Boga. Ten kto znajdzie w swoim kawałku la feve zostaje Królem albo Królową Migdałową i otrzymuje złocistą koronę. Migdałowy Król może wybrać swoją królową lub króla, musi ufundować szampana, wypitego za zdrowie królewskiej pary.

Galette des rois czyli ciasto na Trzech Króli jest przepyszne, drożdżowe, pełne żurawiny i skórki pomarańczowej z płatkami migdałowymi, a przepis pochodzi z bloga Bea w Kuchni.

500 g mąki pszennej
1 łyżeczka soli
50 g cukru
20 g drożdży
100 g masła
250 ml mleka
50 g suszonej żurawiny

50 g skórki pomarańczowej
1 żółtko
płatki migdałowe

Mąkę wymieszać z solą, dodać drożdże rozpuszczone w letnim mleku, miękkie masło, cukier i wyrobić na gładkie ciasto, powinno być dosyć luźne, dlatego czasami należy dodać nieco więcej mleka. Przykryć i odstawić w ciepłe miejsce aż ciasto podwoi objętość. Następnie do ciasta żurawinę i skórkę pomarańczową, uprzednio namoczonych w ciepłej wodzie, dobrze wyrobić i odstawić do ponownego wyrośnięcia. Z ciasta odważyć 8 kawałków, po 60 g każdy, uformować kulki, do jednej z nich włożyć porcelanową figurkę lub jednego migdała. Z pozostałej części ciasta uformować dużą kulę, ułożyć ją na środku wyłożonej papierem blachy, przykleić pozostałe kulki i odstawić do wyrośnięcia na około 30 minut. Przed wstawieniem do piekarnika, posmarować żółtkiem i posypać płatkami migdałowymi. Piec około 30 minut w nagrzanym do 180° C  piekarniku.